De toets als middel, niet als doel

Toetsen zijn een veelgebruikt instrument om de leerprestaties van studenten in kaart te brengen. Vaak leveren toetsen enkel een eindoordeel op, bijvoorbeeld een cijfer of certificering. Maar je kunt meer uit je toetsen halen dan alleen dat ene cijfer. In deze blog laat ik zien hoe jij, als docent, dat kunt doen.

Regelmatig toetsen
Uit onderzoek blijkt dat het regelmatig afnemen van toetsen een positief effect heeft op de leerprestaties.[1] Daarvoor zijn de volgende drie effecten voornamelijk verantwoordelijk:

1. toetseffect
2. spreidingseffect
3. effect van feedback.

Toetseffect
Wanneer studenten een toets maken, halen ze actief de benodigde informatie op uit hun geheugen. Daarmee verstevigen ze de toegang tot de informatie in het geheugen waardoor ze de informatie beter onthouden.

Spreidingseffect
Vaak stellen studenten het leren uit tot vlak voor de toets. Door regelmatig te toetsen, motiveer je de studenten hun leermomenten te verspreiden over de lesperiode. Regelmatig toetsen levert zo meer actieve onderwijstijd op.

Effect van feedback
Het resultaat van de toets is ook een feedbackmoment. De toetsresultaten geven studenten inzicht in het eigen kunnen. Op basis van dit inzicht kunnen studenten en docenten de onderwijstijd effectiever indelen door zich bijvoorbeeld meer te richten op de lastige aspecten van de lesstof.

Regelmatig toetsen in de praktijk
De genoemde effecten van regelmatig toetsen hebben een positief effect op de leerprestaties, maar hoe pas je dit nu toe? Dirkx vond tijdens haar onderzoek in het voortgezet onderwijs een positief effect van tussentijds toetsen en komt tot vier richtlijnen voor de onderwijspraktijk:

1. Geef studenten de mogelijkheid om na een toets alles opnieuw te bestuderen.
2. Toets meerdere keren.
3. Zorg dat de tussentijdse toetsen dezelfde leerdoelen en dezelfde vorm als de eindtoets hebben.
4. Maak studenten bewust van het effect van tussentijds toetsen op de leerprestaties.[2]

Als docent kun je toetsen dus heel effectief inzetten. Wees je ervan bewust dat een toets niet alleen het doel van je onderwijs hoeft te zijn, maar dat je de toets ook als middel kunt gebruiken.

Bronnen
[1] Spanjers, I., Könings, K., Leppink, J. & van Merrienboer, J (2014). Blended learning effectiever met regelmatig online toetsen. 4W (uitgave 4-2014). (http://4w.kennisnet.nl/artikelen/2014/12/10/blended-learning-effectiever-met-regelmatig-online)

[2] Dirkx, K.J.H. (2014). Putting the testing-effect to the test. Why and when is testing effective for learning in secondary school? (http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/5360/1/Proefschrift%20Kim%20Dirkx.pdf)