Enige bedenkingen bij de mbo-plannen van Sander Dekker

Al enige jaren loopt er een experiment met doorlopende leerroutes waarbij MBO-modules aangeboden binnen het vmbo-traject. De Staatssecretaris wil nu een stapje verder gaan door de mogelijkheid aan vmbo-leerlingen te bieden een MBO-niveau 2 of 3 te halen zonder dat zij het vmbo-diploma hebben behaald. Zie Vmbo Sterker en Praktischer  (en de kamerbrief-over-versterken-vmbo!) Tegelijkertijd wil de staatssecretaris de theoretische leerweg en de gemengde leerweg in elkaar schuiven en het vmbo over de hele linie praktischer maken.

• Het ‘versnelde’ vmbo-mbo-traject is bedoeld voor leerlingen die al in het eerste of tweede jaar van het vmbo heel precies weten wat ze willen gaan worden. In de kamerbrief wordt echter benadrukt dat leerlingen die rond hun 15e of 16e levensjaar moeten kiezen voor een vervolgopleiding, dat nu soms al te snel moeten doen.
• Het feit dat er in het Nederlands onderwijs al op zeer jonge leeftijd voorgesorteerd moet worden voor een vervolgopleiding, wordt in nationale en internationale studies naar het Nederlands onderwijs niet als een pre ervaren.
• En bij het ‘versnelde’ vmbo-mbo-traject moeten leerlingen kiezen als ze tussen de twaalf en de veertien zijn. Omdat dit versnelde vmbo-mbo-traject uitmondt in een mbo-diploma niveau 2 of niveau 3, lijkt dit versnelde traject bedoeld te zijn voor leerlingen waarvoor een mbo-diploma niveau 4 te hoog gegrepen is.

Definitieve beroepskeuze

Dit is vreemd omdat het hier dus zou gaan om leerlingen die enerzijds zodanig gemotiveerd en getalenteerd zijn voor een bepaald beroep dat al voor het veertiende jaar de ‘definitieve’ beroepskeuze gemaakt kan worden. Maar van dezelfde leerlingen mag anderzijds niet verwacht worden dat ze een mbo-diploma niveau 4 kunnen halen. Een ‘versneld’ mbo-diploma niveau 2 of 3 kunnen ze wel.

Onderwijskundig is dit best wel een bizarre combinatie

Hoe komt de staatssecretaris op zo’n raar idee? Hier zou kunnen worden geopperd dat de staatssecretaris een manier denkt te hebben gevonden om de zwakkere vmbo-leerlingen – die nu als ‘schoolverlater’ in de statistieken terecht komen – toch nog een startkwalificatie mee te geven, en dat kwalificatietraject voor deze groep dan ook nog eventjes met 1 jaar te versnellen. Staat straks mooi op het lijstje waarop bijgehouden wordt hoe het staat met de ‘Lissabon’-doelen…

Fors risico

De staatssecretaris neemt hier een fors risico. Het naar voren halen van de beroepskeuze in het onderwijs is een slecht idee. De bedoeling van het onderwijs is niet voor elke leerling zo snel mogelijk een traject uit te stippelen en dat traject dan zo effectief mogelijk in te regelen. Het einddoel van het onderwijs is volgens sommigen (Lezing kwaliteit onderwijs) juist om voor elke leerling zo lang mogelijk zo veel mogelijk opties open te houden.

Lissabon

Het ware beter geweest als de staatssecretaris het experiment met doorlopende leerroutes vmbo-mbo een vervolg had gegeven waardoor elke vmbo-leerling na het behalen van het vmbo-diploma binnen één jaar de startkwalificatie voor de arbeidsmarkt had kunnen binnenslepen. Dat het onderhandelingsplan in Lissabon destijds tot gevolg heeft gehad dat sommige diploma’s in het voortgezet onderwijs ‘less equal’ zijn dan andere diploma’s in het voortgezet onderwijs zet vmbo-leerlingen nu al meer dan een decennia in de statistieken op een institutionele achterstand. Laten we deze leerlingen dan althans in de gelegenheid stellen de “Lissabon”-formaliteit in dezelfde tijd als havo-leerlingen af te kunnen gaan vinken.