Hoe geef je invulling aan 21st century skills? Tips!

21st century skills zijn, zoals je al kon lezen in de blog van Jan, allerlei vaardigheden waarmee je goed kunt functioneren in de 21ste eeuw. Het Corlaer College in Nijkerk is al enige tijd bezig met het ‘21st century skills-proof’ maken van de school. Ze stomen studenten klaar voor toekomstige banen, waarvan we nu het fijne nog niet weten. Ronald Schaefer, schoolleider is hierbij nauw betrokken en deelt graag wat tips.

1. Bespreek hoe het met de basis is gesteld

‘Wij zijn in 2004 eens goed bij onszelf te rade gegaan en waren niet meer tevreden over het onderwijs binnen onze school. We besloten voor het hoogst mogelijk bereikbare gaan en onszelf als school verbeteren’, zegt Schaefer. Het instituut koos heel bewust voor de omslag naar een nieuwe werkwijze, meer gericht op de toekomst. Met vijf vaardigheden in het bijzonder gingen ze aan de slag: samenwerken, communiceren, plannen en organiseren, reflecteren en een onderzoekende houding. ‘De term 21st century skills bestond nog niet eens, die kwam later pas en bleek te passen bij wat wij al deden’.

2. Doe aan onderzoek en didactische coaching

De eerste stap voor het Corlaer College: het inschakelen van een externe partij om de school op onderwijskundig niveau te onderzoeken. Zelf konden ze zich blijven bezighouden met de ‘core business’ – begeleiden en kennisoverdracht. De adviezen die uit het onderzoek rolden, zijn opgevolgd.
‘We zijn veel aandacht gaan besteden aan ‘didactisch coachen’, de begeleiding van onze ‘eigen’ mensen naar een andere manier van doceren’, aldus Schaefer. ‘We vragen ook een onderzoekende houding van elke docent. Zo’n omslag in denken is er natuurlijk niet van de een op de andere dag en heeft tijd nodig’.

3. Sta open voor een nieuwe manier van doceren

En hoe ziet zo’n omslag er dan uit?

Band met student is de basis
De sleutel naar goede leeropbrengsten is volgens Schaefer de goede band met de student. Aandacht geven waardoor de student zich gezien en gesteund voelt. ‘Geen prestatie zonder relatie’ is een gevleugelde uitspraak binnen het Corlaer College. Ten opzichte van een aantal jaar geleden is de relatie tussen docent en student zeer veranderd. Vroeger werden er meer aanwijzingen gegeven terwijl de nadruk nu ligt op vragen stellen en feedback geven. ‘Dit kan heel klein zijn. Bijvoorbeeld: “Wat goed dat je me nu aankijkt als je met me praat, want dat hebben we de vorige keer afgesproken.” Het kan heel kort, maar het effect is groot’.

‘Als collega’s werken wij multidisciplinair en is er sprake van thematisch en vakoverstijgend onderwijs. We moeten onderling dus goed op elkaar ingespeeld zijn. Een vaardigheid kan terugkomen binnen meerdere vakken. Zowel in de natuurkunde- taal- of gymles kun je werken aan samenwerkingsskills bijvoorbeeld. Dan zie je hoe belangrijk dat didactisch coachen is. Docenten weten misschien vakinhoudelijk niet alles van elkaar, maar wel hoe ze moeten coachen. Ook al loopt de student even vast, de docenten zijn in staat handvatten aan te reiken zodat iemand toch verder kan met de opdracht.
De ene docent pakt het sneller op dan de ander, dat is logisch. We nemen ook docenten uit het basisonderwijs aan. Opvallend is hoe goed zij de rol van coach op weten te pakken. Ze zijn goed in differentiëren en veel gerichter op een goede band met de student. Daar kunnen wij van het voortgezet onderwijs nog veel van leren’.

Probleemoplossend en creatief
Bij het Corlaer College zijn ‘probleemoplossend vermogen’ en ‘creativiteit’ twee belangrijke 21st century skills.
‘Stel, je volgde vroeger de opleiding voor timmerman bij ons. Je had dan een boekje voor je neus en een opdracht kon zijn: Je gaat nu een stoel maken, waarna er een uitleg en stappenplan volgde voor het maken van de stoel. Dit gold voor meer opleidingen: eerst een stukje theorie, dan een opdracht enzovoort.
Een opdracht bij de timmermansopleiding klinkt nu ongeveer als volgt: ‘Ontwikkel een stoel die aan alle eisen voldoet’. De rest zoeken ze zelf uit. Daarmee wordt zowel het probleemoplossende als het creatieve vermogen aangesproken.
Daarmee wil ik niet zeggen dat alles ‘verkeerd’ is aan hoe we het vroeger deden. Een docent die prachtig geschiedenisverhalen kan vertellen, wie wil dat nu niet? Het was vroeger fijn naar zo iemand te luisteren en dat is nog steeds zo. Het pallet van onderwijs is alleen uitgebreider geworden. De opdrachten zijn ruimer, minder strikt. En dat vind ik een grote stap vooruit’.

4. Stimuleer samenwerking tussen verschillende niveaus

In 2007 is het Corlaer College begonnen met expeditieonderwijs. Dit houdt in dat er teams opgesteld worden: zes groepen met daarin per groep tien tot vijftien studenten, van alle niveaus: van atheneum tot vmbo. Zo ontstaat er een heterogene groep die begeleid wordt door een coach. Iedere groep kiest een maatschappelijk doel, bijvoorbeeld ‘roeien voor Kika’. Schaefer: ‘Het is een prachtige manier om 21st century skills aan te spreken en te ontwikkelen. Studenten leren vooral goed samenwerken: onderhandelen, taken verdelen, luisteren naar ideeën en kennis van anderen, en integreren van kennis in een samenhangend geheel. Ze komen erachter dat ze elkaar nodig hebben om tot een goed resultaat te komen. Dit kan zijn door face-to-face contact of met behulp van technologie voor het delen van ideeën of middelen. We stimuleren dat ze elkaar positieve feedback geven binnen de groep, met als gevolg vaak een zelfvertrouwen-boost. Mooi om te zien’.

Bron: Frank van den Oetelaar