In hoeverre beïnvloedt meertaligheid het Luxemburgse onderwijs?

Luxemburg is een land van verschillende geluiden. Het kleinste land van de Benelux (± 530.000 inwoners) kent maar liefst drie officiële talen: Luxemburgs, Frans en Duits. Welke gevolgen heeft dit voor het Luxemburgse onderwijs?

Moedertaal

Volgens de laatste taalbarometer van de EU (2012) is Luxemburgs de meest gesproken moedertaal in het Groothertogdom (52%). Frans wordt gesproken door 16% van de bevolking en Duits door slechts 2%. Opvallend is dat noch Frans noch Duits de tweede meest gesproken moedertaal is. Luxemburg kent een grote populatie Portugese immigranten die vanzelfsprekend het Portugees als moedertaal hebben (19%).

Taalgebruik

In veel meertalige landen, zoals België, Zwitserland en Canada, is de gebruikte taal geografisch bepaald, maar in Luxemburg bepaalt de functie van de boodschap de taal. Volgens de wet is het Luxemburgs de nationale taal van de Luxemburgers en worden de wetten geschreven in het Frans. Frans wordt daarnaast veel gebruikt in het zakenleven. Het Duits is de belangrijkste taal in de kerk en de media (zo is bijvoorbeeld 85% van de kranten in het Duits).

Onderwijs

Het Luxemburgse onderwijs heeft zich prima aangepast aan deze (voor een buitenstaander) verwarrende situatie. Alle drie de officiële talen hebben hun eigen functie binnen het onderwijs.

In de eerste jaren van het primair onderwijs krijgen de leerlingen les in de nationale taal, het Luxemburgs. Vanaf het tweede jaar beginnen ze met het aanleren van het Duits. Daarna worden de lessen gegeven in het Duits. Vanaf dat moment beginnen de leerlingen ook met het leren van de Franse taal.

Aan het begin van de middelbare school zijn de meeste vakken nog in het Duits. Afhankelijk van studierichting en -niveau wordt Frans vervolgens steeds meer gebruikt als voertaal.

Bij veel richtingen binnen het beroepsonderwijs is Duits de voertaal, maar goede beheersing van het Frans is vaak wel noodzakelijk voor het behalen van een diploma. Bij de richtingen economie, handel en administratie zijn de meeste lessen in het Frans.

Gevolgen

Voor de succesvolle studenten is de meertaligheid van het onderwijs zeker een voordeel. Het biedt meer mogelijkheden om te studeren of werken in het buitenland. Daarnaast speelt Luxemburg een belangrijke rol binnen de Europese Unie. Het kunnen spreken en schrijven van meerdere talen is dan vanzelfsprekend een groot voordeel.

Helaas is het meertalig onderwijs voor een grote groep jongeren ook een grote drempel. Vooral de grote groep immigranten en de meer technisch-exact aangelegde leerlingen hebben hier last van. Mede door de meertaligheid blijft 1 op de 4 leerlingen weleens zitten. Daarnaast verslechtert het minder goed beheersen van een van de officiële talen de vooruitzichten op vervolgonderwijs en daarmee het toekomstperspectief van deze jongeren.

De variatie aan talen in Luxemburg heeft dus een positief effect op leerlingen met gevoel voor taal, maar leerlingen die minder sterk zijn op taalgebied, moeten een extra hobbel nemen die er soms een te veel is…