Hard werken en respectvol zijn richting docent. Dat krijgen studenten in Japan al van jongs af aan mee. Docenten worden gewaardeerd voor hun werk, hebben veel aanzien en krijgen relatief een hoog salaris. Gemiddeld hoger dan docenten in Nederland. So far, so good. Maar hoe zit het met de rest van het Japanse schoolsysteem?
Het Japanse onderwijssysteem is deels gestoeld op het Amerikaanse. Kinderen gaan na de basisschool drie jaar naar Junior Highschool en vervolgens drie schooljaren naar High School. Lange schooljaren, want de eerste lessen van het nieuwe schooljaar beginnen in april en pas in maart het volgende jaar begint de ‘zomervakantie’.
Toelatingsexamen Highschool
Na drie jaar Junior Highschool en de korte zomervakantie, gaan jongeren niet automatisch over naar Highschool. Er geldt een streng toelatingsexamen. Om de kans te vergroten toegelaten te worden tot Highschool, kiezen Japanse ouders vaak direct al voor een Junior Highschool die goed aangeschreven staat. Een ‘goede’ school betekent in Japan meestal een school waarvan een hoog percentage van de leerlingen doorstromen naar een volgende ‘goede’ school. Om het niveau op de Junior Highschool hoog te houden gelden soms voor deze ‘goede’ scholen ook al toelatingsexamens.
Beroepsgerichte Highschools
Ik sprak met Clement Hiemstra, voormalig docent Engels in Japan over het onderwijs in Japan en met name over de verschillende soorten Highschools die er zijn. De Highschools kennen net als in Nederland verschillende specialiteiten. Zo zijn er de beroepsgerichte scholen die vooral te vinden zijn in de provincie. Deze scholen kennen specialisaties in landbouw, industrie of handel, maar worden over het algemeen niet ingedeeld in het rijtje ‘goede scholen’. Jongeren die hier hun opleiding volgen gaan na hun opleiding vaak aan de slag bij een klein/lokaal bedrijf of nemen een (familie)bedrijf over. Hun toekomst is volgens Clement onzeker en kent gemiddeld genomen een laag salaris.
‘Goede’ Highschools
De toekomst van leerlingen op de ‘goede’ Highschools ziet er volgens Clement op papier rooskleuriger uit. Op deze Highschools wordt gestreden voor goede cijfers, omdat de ‘winnaars’ van deze scholen doorstromen naar het hbo of een universitaire opleiding. De ‘afvallers’ leren hun beroep vaak in de praktijk bij een bedrijf. Waar de studenten uiteindelijk ook aan de slag gaan, een goede werkhouding hebben ze op school geleerd en komt goed van pas in het bedrijfsleven.
Bedrijf telt
Wat opvalt is dat in Japan niet het toekomstige beroep telt, maar het bedrijf waar de jongeren aan de slag gaan. Clement: ‘Ze willen het liefst voor een groot, beroemd bedrijf werken. Wat voor baan dat precies is doet er niet zo toe. Het helpt voor je carrière wel mee als je een universitaire studie hebt afgerond.’
Geen digiborden
In het land waar kennis en techniek veel aandacht krijgen in het onderwijs, is nog weinig ruimte voor modern onderwijs. Op straat loopt iedereen met een smartphone, maar op school zijn ze verboden. Ook in de klas is volgens Clement weinig aandacht voor moderne technieken. Een schoolbord in plaats van een digibord is eerder regel dan uitzondering, er is meestal maar één computerlokaal en er worden geen iPads gebruikt tijdens de les. ‘Mailen met je docent is er dus niet bij’, aldus Clement.
Vernieuwend onderwijs
Toch staat ook in Japan het onderwijs niet stil. Er zijn initiatieven gaande om het onderwijs te vernieuwen. Zo stimuleert de overheid om jongeren kritisch te laten denken over realistische problemen. Dit helpt hen ook hun probleemoplossende vaardigheden te verbeteren. Het idee is jongeren niet alleen te voeden met kennis, maar hen ook te leren hoe ze de kennis in de praktijk moeten toepassen. Een ontwikkeling die we momenteel in veel landen voorbij zien komen.
Hoe het onderwijs zich in Japan ook gaat ontwikkelen, er is één ding wat vooralsnog niet gaat veranderen. En dat is het respect dat leerlingen hebben voor hun docenten. Dat is iets waar we in Nederland nog veel van kunnen leren.
Dit verhaal is mede tot stand gekomen door:
– Gesprek met Clement Hiemstra, voormalig docent Engels in Japan
– YouTube:
Geef een antwoord