In het recent gepubliceerde manifest ‘In het curriculum toont zich de meester’ wordt gepleit voor meer invloed van leraren op de curricula binnen het onderwijs. Een lerarenraad zou hieraan vorm kunnen geven. De schrijvers geven in het manifest aan dat docenten aan allerlei eisen moeten voldoen, zowel binnen het kerncurriculum als daarbuiten en hierbij veel druk vanuit hun omgeving ervaren. “Mede hierdoor dreigt in de praktijk ‘de methode’ te worden geïdentificeerd met ‘het curriculum’”. Een gevolg daarvan is volgens de schrijvers van het manifest dat “leraren niet voldoende verantwoordelijkheid nemen voor de inhouden en doelen van ‘hun’ onderwijs”. Oftewel: het lijkt wel alsof het onderwijsprogramma niet meer van de leraren zelf is.
Slaafs een methode volgen
Aleid Truijens schrijft als reactie op het manifest in haar column in de Volkskrant dat we terug moeten naar de leraar die zelf zijn les bedenkt. Volgens de columniste moeten docenten niet “slaafs werken uit een al dan niet digitaal schoolboek”, maar: “zelf programma’s bedenken die aansluiten bij andere vakken, bij het echte leven en die precies voor de eigen leerlingen geschikt zijn”.
Meer invloed van leraren op de curricula? Helemaal mee eens. Lerarenraad? Prima, laten we vooral de mensen die het uit moeten voeren erbij betrekken. Maar we moeten niet doorschieten. Hoe reëel is het om een docent zelf zijn eigen programma’s te laten bedenken?
Te weinig tijd
Het eerste argument daartegen is natuurlijk ‘tijd’, ook genoemd door een van de schrijvers van het manifest in een blog ter opheldering. Waar moeten docenten, met al hun taken en verantwoordelijkheden, de tijd vandaan halen om zelf gedegen lesprogramma’s op te bouwen en ze vervolgens zelf ook nog te verzorgen?
Aan de andere kant kom je ook nergens als je telkens het argument ‘te weinig tijd’ opvoert. Zoals Jason Mraz zo mooi zingt in het lied Life is wonderful: “It takes a crane to build a crane”. Of in dit geval: om tijd te creëren, zal je er juist tijd in moeten stoppen.
Vak apart
Maar er zijn ook andere argumenten: neem de noodzakelijke specifieke kennis van de docent. Aleid Truijens haalt aan dat kunnen putten uit eigen kennis altijd “het pijnpuntje” is. Ze benoemt de kwaliteit van lerarenopleidingen die te wensen over laat en geeft als oplossing een strengere selectie. Daarmee dek je mijns inziens slechts een deel van het probleem. Naast dit soort algemene kennis (taal, rekenen) en vakkennis heb je ook specifieke kennis nodig van het samenstellen van lesprogramma’s. Je dient onder andere rekening te houden met een juiste opbouw van de inhoud, genoeg variatie in didactische werkvormen, juiste vraagstellingen en voldoende visuele ondersteuning. Je zou kunnen zeggen dat het samenstellen van lesprogramma’s een vak apart is. En laat dat nou juist het vak zijn van educatieve uitgeverijen met hun eindredacteuren en auteurs!
Faciliterende rol van uitgeverijen
In de blog ter opheldering wordt gesproken over ‘de oligarchie van uitgeverijen’. Maar de educatieve uitgeverijen zijn geen dictators die hun ideeën opleggen… Zij kunnen juist een faciliterende rol spelen. Ze hebben de expertise om lesprogramma’s te produceren, met een goede opbouw en adequate audiovisuele ondersteuning. En dit alles op efficiëntere wijze dan als docenten dit ieder voor zich zouden moeten samenstellen.
Invulling door docent
Het is vervolgens nog altijd aan de docent hoe hij zijn lessen ermee invult. Het is de docent die de leerling inspireert en die lesinhoud tot leven brengt. Een docent hóéft niet “slaafs” een methode te volgen. Vooral met digitaal en eventueel adaptief lesmateriaal kan hij gemakkelijk keuzes maken in welke opdrachten hij wel of niet behandelt of eigen ontwikkelde bronnen of opdrachten toevoegen. Zo kan hij een compleet lesprogramma samenstellen, dat precies geschikt is voor zijn eigen leerlingen.
Laten we daarom vooral samen, docent én uitgeverij, optrekken in het ontwikkelen van lesprogramma’s.
Stem mee
Wil jij je eigen lesprogramma bedenken of liever een methode volgen?
[yop_poll id=”13″ tr_id=”[yop_poll id=”13″]
Geef een reactie