Learning analytics: de werkelijke meerwaarde van digitaal toetsen

Het gaat niet om tijdsbesparing

Vraag je onder collega-docenten wat de meerwaarde is van digitaal toetsen dan krijg je negen van de tien keer het antwoord: het bespaart tijd, want je hoeft niet meer na te kijken.  Helaas is dat maar ten dele waar. Er gaat namelijk ook behoorlijk wat tijd in zitten voordat je een digitaal toetssysteem zo onder de knie hebt, dat je net zo snel daarin een toets afneemt als dat je een toets uitdeelt op papier. Zeker als je al niet zo veel affiniteit hebt met ICT kan dit best wel een drempel zijn.

In het algemeen zal voor veel docenten en toetsen gelden, dat overstappen op digitaal niet meteen tijdswinst oplevert. Toch zou ik om meer didactische redenen iedere docent aanraden om digitaal te gaan toetsen. Het biedt je als docent namelijk de mogelijkheid je manier van lesgeven te evalueren. Dat is de werkelijke meerwaarde van digitaal toetsen.

Het gaat om learning analytics

Je manier van lesgeven evalueren. Met digitaal toetsen kan dat. Hoe? Je plakt op alle vragen etiketjes: metadata. Je geeft bijvoorbeeld aan dat deze vraag een reproductie vraag is en een andere vraag een inzichtsvraag. Of je labelt de vragen naar onderwerp: vraag 11 gaat over gespreksvaardigheden en vraag 12 over uiterlijke verzorging.

Na het afnemen van een toets kun je dan precies zien op welke categorieën hoog is gescoord en op welke niet. Dat kan voor een individuele leerling, voor een groep leerlingen of voor meerdere groepen leerlingen door de jaren heen.

Is er een patroon te herkennen? Blijkt er bijvoorbeeld een onderwerp bij te zitten waar leerlingen telkens maar weer over struikelen? Misschien zou je daar tijdens de les wat meer aandacht aan kunnen besteden. Of misschien zie je dat een bepaalde leerling telkens moeite heeft met vragen over lesstof die altijd via tekst wordt aangeboden.  Wellicht kun je hem of haar helpen door meer visuele middelen te gebruiken.

Traditioneel worden toetsen gebruikt om iets te zeggen over prestaties van individuele leerlingen. Maar het zou moeten worden gebruikt om iets te zeggen over de effectiviteit van de vorm van onderwijs die eraan vooraf ging. Niet als oordeel, maar als aanwijzing wat wel werkt en wat niet werkt. Je probeert dus je eigen onderwijs te analyseren. Dat wordt er bedoeld met die hippe term van tegenwoordig: learning analytics. Op deze manier verbeter je effectief je eigen onderwijs.