Hoe ga je schoolverzuim effectief tegen? Voor veel scholen een ‘hot item’ en geen eenvoudig vraagstuk. Iedereen is ermee bezig en iedereen is van goede wil. Maar ondertussen is er geen eenduidig verzuimbeleid. Zo komt het voor dat een spijbelaar met maar liefst zeven begeleiders op school te maken krijgt. Kan dat niet anders?
Tijd en middelen
Veel leraren zijn van mening dat het de eigen verantwoordelijkheid van de leerling is om te komen of niet. Toch voelen ze zich zelf ook voor een deel verantwoordelijk als een leerling niet komt opdagen. Laatst hoorde ik tijdens een docentenbijeenkomst over dit onderwerp een leraar heel treffend zeggen: “Ze komen vooral voor jou. Als jij het niet goed doet, blijven ze weg”. Duidelijk is dat, hoewel iedereen z’n best doet, er nog veel frustratie heerst onder de leraren. Leraren willen wel, maar hebben de tijd en de middelen niet om de spijbelaars aan te pakken. Zomaar een paar obstakels die leraren tegenkomen bij het bestrijden van schoolverzuim:
“Als leerlingen niet komen, is dat vaak ’s ochtends het eerste uur. Dus als jij net op dat uur lesgeeft, ben je de klos. Soms zit de helft van de leerlingen maar in de klas. Het is een dilemma. Als ik de spijbelaars actief aanpak en er direct achteraan bel, gaat dat ten koste van de leerlingen die wel de moeite nemen om te komen.”
“Als ik spijbelaars buiten de lesuren opbel, mis ik die tijd om in lesvoorbereiding te steken. De kwaliteit van mijn werk lijdt er dan onder.”
“Je middelen zijn beperkt. Stel, er is een sterfgeval in de familie van een Marokkaanse leerling. En hij gaat naar de begrafenis in het land van herkomst. Wat kun je daar aan doen?”
“Mijn dag zit helemaal vol. Ik heb simpel genoeg geen tijd over om me ook nog actief met schoolverzuim bezig te houden.”
Succesverhalen
Gelukkig zijn er al wel scholen die hard op weg zijn verzuim succesvol tegen te gaan. In mijn blog Waar zouden we zijn zonder de coach? schreef ik al over het Deltion College in Zwolle dat coaches in dienst heeft om de absentie onder mbo-leerlingen terug te dringen.
Ook het Friesland College in Leeuwarden is goed bezig. In samenwerking met gemeente en provincie is de school al een tijdje bezig met het project School als Werkplaats (SAW). In de school is een team van hulpverleners gestationeerd, afkomstig uit verschillende instanties in Leeuwarden, waaronder Verslavingszorg, Jeugdloket, Stichting Wijkwerk en Bureau Jeugdzorg. Docenten en hulpverleners werken nauw samen. De docent staat voor de klas en houdt zich alleen bezig met het lesgeven. De hulpverlener is ook in de klas aanwezig en observeert het gedrag van de leerlingen. Hij of zij wijst de docent op dingen die opvallen, bijvoorbeeld als een leerling niet ‘bij de les’ is, zich met andere dingen bezighoudt of geen inzet toont in een les. Ook als een leerling ineens niet meer komt opdagen of dreigt van school te gaan, spelen de teamleden van SAW hierop in. Ze gaan in gesprek met de leerling en ondersteunen zo de docent: daar waar het voor de docent ophoudt, zetten zij hun specialistische kennis in. Leerlingen die veel spijbelen komen structureel op de agenda. De onderlinge samenwerking binnen het team: korte lijnen naar elkaar en naar elkaars achterliggende instellingen, zorgt voor snelle hulp op maat.
Het project SAW is gestart in 2011 en was aanvankelijk bedoeld voor niveau 1 en 2, maar blijkt zo succesvol dat het is uitgebreid naar niveau 3 en 4. Wellicht gaan ook andere scholen in Leeuwarden op deze manier werken.
Het kan
Over dit onderwerp zijn we met z’n allen nog lang niet uitgepraat. Er blijven gesprekken nodig over waar de tijd vandaan moet komen om schoolverzuim goed aan te pakken en hoe dan precies. Laten we vooral de succes-story’s niet over het hoofd zien. Er gaat misschien heel wat gepuzzel aan vooraf … Maar het kan.
Ik weet zeker dat er veel docenten rondlopen met mooie en waardevolle ideeën voor hun school en het tegengaan van schoolverzuim. Tegen die docenten zeg ik: Als docent heb je veel meer invloed dan je denkt, daar ben ik van overtuigd! Leg je gedachtespinsels voor aan collega’s of de schooldirectie, spreek je uit. Wie weet blijven jouw ideeën ergens rondzingen. En help je jouw school èn jouw leerlingen vooruit.
Geef een reactie