In de derde blog van deze special over het leesgedrag van vmbo’ers en mbo’ers hebben we gezien dat deze leerlingen lezen vaak moeilijk vinden. Uit een pilotonderzoek binnen het vmbo blijkt bovendien dat 60% van de vmbo-leerlingen aangeeft lezen ‘niet leuk’ te vinden en ruim 20% vindt het zelfs ‘vervelend’. Om het lezen leuker en makkelijker te maken voor deze leerlingen, zou je de teksten kunnen opleuken, bijvoorbeeld met afbeeldingen of kleine verhalen. Maar is dat een oplossing?
Leuk, een plaatje
De vmbo- en mbo-docenten die ik sprak tijdens panelgesprekken over prototypes van nieuw lesmateriaal waren erg stellig: je moet een tekst niet opleuken met afbeeldingen. Afbeeldingen moesten volgens hen functioneel zijn, en niet ingezet worden ter versiering. “Deze leerlingen zijn al zo snel afgeleid!”.
Een verhaaltje dan
Een tekst kan ook opgeleukt worden door een verhaal(tje) met personages en gevoelens. Het idee hierachter is dat de lezer zich hier gemakkelijker mee kan identificeren dan bij een puur informatieve tekst. Stichting Lezen heeft in 2006 in een onderzoek de effecten van informerende en verhalende leerteksten met elkaar vergeleken. Aan vmbo’ers werden dit soort teksten voorgelegd:
Informerend:
In 1945 was de Tweede Wereldoorlog afgelopen. Er bleven twee landen over: Amerika en Rusland. Amerika wilde de baas van Europa worden. Want Amerika had veel geld. Daardoor was het een machtig land. De Russen waren ook heel machtig. Want zij hadden heel veel grond in Oost-Europa bezet. De Russen wilden dus ook de baas van Europa worden. (…)
Verhalend:
Er zitten twee generaals in een café. De ene generaal is een Rus. Hij heet Ivan. De andere generaal komt uit Amerika en heet George. Het is 1945 en de Tweede Wereldoorlog is net afgelopen.
“Ik vind dat de Amerikanen de baas moeten worden van Europa,” zegt George. “Wij hebben immers veel geld. Daardoor zijn wij het machtigste land!”
“Hoho!” Ivan wordt boos. “Rusland is ook heel machtig! Want wij hebben heel veel grond in Oost-Europa bezet! Wij moeten dus de baas van Europa worden! (…)
De vmbo-leerlingen konden bij de informerende teksten de begripsvragen beter beantwoorden dan bij de verhalende teksten. Andersom waardeerden de vmbo’ers de verhalende teksten op een aantal punten wel meer. Een verhaal in een tekst kan de informatie dus wel leuker maken, maar ook moeilijker. De aanbeveling is dan ook dat er in lesmateriaal wel degelijk verhalende teksten zouden moeten voorkomen, maar dat deze dan niet de functie van leertekst moeten vervullen.
Ook recentelijk is dit weer bevestigd: “Verhalende schoolboekteksten leiden deze lezers (vmbo’ers – MvH) alleen maar af”, aldus Van Silfhout, die ook voor Stichting Lezen onderzoek heeft gedaan naar tekstbegrip in het voortgezet onderwijs.
Functioneel
Het motto lijkt dus leerteksten voor vmbo’ers en mbo’ers vooral zo zakelijk en functioneel mogelijk te houden. Misschien saai, maar wel effectief.
Geef een reactie