Moeten we in het beroepsonderwijs wel aandacht besteden aan lezen?

Als vmbo’ers en mbo’ers 1. bijna geen papieren boeken meer lezen, maar vooral korte digitale berichten, 2. zelf aangeven lezen moeilijk te vinden, en 3. ook nog eens praktisch werk gaan doen, moeten we dan in het beroepsonderwijs wel aandacht besteden aan lezen?

In voorgaande blogs beschreef ik dat leerlingen in het beroepsonderwijs weinig tijd besteden aan het lezen van papieren boeken. Ze lezen vluchtiger, scannen veel en multitasken vaak tijdens het lezen. Ook geven vooral jongens en mbo’ers in de Entreeopleidingen aan moeite te hebben met lezen. Vmbo-leerlingen geven dit vaker aan dan havo/vwo-leerlingen.

Handen uit de mouwen of neus in de boeken

Het grote verschil tussen het beroepsonderwijs en de andere onderwijsniveaus is de hoeveelheid praktijk. Waar wetenschappelijke studenten meer ‘met hun neus in de boeken zitten’, hebben vmbo’ers en mbo’ers meer praktijk en gaan zij later een praktischer beroep uitoefenen. Werken met hun handen. In de keuken, de kinderopvang of op straat. Daar heb je weinig leesvaardigheid voor nodig. Of toch wel?

Werken is lezen

Ik heb eens gelezen dat in onze kennissamenleving 80% van het werk gerelateerd is aan lezen en schrijven. Wellicht ligt dit percentage bij de praktische beroepen wat lager, maar het lijkt me wel een signaal. Het is ook zeker goed voor te stellen dat een marketingmedewerker of een juridisch medewerker veel van hun werktijd besteden aan het lezen (en schrijven) van teksten. Maar ook een kok leest recepten, een helpende de overdracht en een beveiliger een draaiboek.

Vrije tijd is ook lezen

En als de werkdag erop zit en deze beroepsbeoefenaars naar huis gaan, houdt het lezen niet op. Voor sommige van die teksten is het erg belangrijk dat ze goed begrepen worden. Wat dacht je van het lezen van een veiligheidsinstructie in een lift, een gebruiksaanwijzing van een nieuw apparaat of een vacaturetekst? Bij een verkeerde interpretatie kan er gemakkelijk iets, hoewel misschien niet altijd iets schokkends, misgaan.

Leve het vakjargon!

Laten we daarom vooral aandacht (blijven) besteden aan lezen in het vmbo en mbo en het vergroten en bijspijkeren van de leesvaardigheid. En dat hoeft zeker niet specifiek bij het vak Nederlands. Juist leren lezen in de beroepscontext bereidt een leerling voor op zijn professionele toekomst. En we moeten daarbij zeker niet bang zijn voor vakjargon: alleen op die manier maak je leerlingen bekend met de woorden die hij of zij later vaak terug zal lezen.