De afgelopen periode werd er veel probleemoplossend vermogen gevraagd van docenten. Op afstand studenten helpen met hun studie vroeg om snelle en adequate oplossingen. Je bent als docent een voorbeeld voor je klas. Daarom is krachtig, zichtbaar en consequent optreden essentieel.
Word je als docent geconfronteerd met een probleem, dan is het goed om te weten dat je verschillende manieren van benaderen hebt. Vooraf bedenken hoe je een probleem aanpakt voorkomt een impulsief of emotioneel besluit dat verkeerd kan uitpakken.
Tijdens een overleg of discussie kan je verschillende discussietypes onderscheiden. Door de student zich hier van bewust te laten zijn kan hij met stijlen experimenteren en stijlen afwisselen afhankelijk van soort discussie, doelgroep, belang etc. Het model ‘Welk discussietype ben jij?’ is gericht op leren en veranderen en kan hier bij helpen.
Bij het oplossen van een probleem (of beter gezegd, een uitdaging) zijn er twee verschillende invalshoeken:
1. Rationeel of emotioneel
2. Vechten of vluchten
Een situatie benaderen kan rationeel of emotioneel, met het verstand of het gevoel. In de praktijk is een benadering nooit uitsluitend rationeel of emotioneel.
Er is vaak een (onbewuste) voorkeur, of de omstandigheden en de situatie vragen een specifieke aanpak. Maar als docent is het over het algemeen goed om bij problemen een rationele benadering te hanteren. Iedereen kent wel het spreekwoord ‘Emotie is een slechte raadgever’.
Bij een gegeven situatie is het mogelijk de houding aan te nemen van vechten of vluchten.
Vechten betekent willen ‘winnen’ en je inzetten om je gelijk te krijgen of het probleem in jouw voordeel op te lossen. Vluchten betekent bijvoorbeeld zwijgen, niet in discussie willen gaan of afwachten.
Op basis van bovenstaande invalshoeken kun je vier stijlen onderscheiden:
Actief aanpakken
Actief aanpakken is een rationele benadering van een probleem. Met het vechtmechanisme richt jij je op het oplossen van het probleem, door je erin vast te bijten. Dit doe je door de situatie of het probleem rustig, weloverwogen en van alle kanten bekijken, de feiten op een rij zetten en dan doelgericht naar een oplossing toewerken. Bijvoorbeeld: Voor de afronding van de eindexamens stel je strikte kaders die voor iedere leerling van toepassing zijn en deze ga je consequent toepassen.
Sociale steun zoeken
Sociale steun zoeken is een emotionele benadering van een probleem. Hierbij wordt het vechtmechanisme toegepast met als doel het zoeken van hulp, begrip en troost.
Het uitgangspunt hierbij is het delen van het probleem met anderen om dit samen aan te pakken en tot een oplossing te komen. Bijvoorbeeld: Om tot een afronding van het eindexamen te komen ga je in overleg met mede-docenten om gezamenlijk tot kaders voor een juiste afronding te komen.
Vermijden en afwachten
Vermijden en afwachten is een rationele benadering en valt onder het vluchtmechanisme. Hierbij is het een bewuste keuze om niet tot een oplossing te komen, maar om het probleem te vermijden of af te wachten. Het probleem wordt niet opgepakt maar je houding blijft afwachtend om te beoordelen wat er gaat gebeuren als er geen actie wordt ondernomen. Bijvoorbeeld: Voor de afhandeling van de eindexamens wacht je af welke acties en adviezen vanuit de directie van de school worden afgegeven.
Afleiding zoeken
Afleiding zoeken is een emotionele benadering en wordt gezien als vluchtmechanisme. De persoon in kwestie laat zich overmeesteren door het probleem met als gevolg piekeren, somberheid en zichzelf terugtrekken. Een passieve houding.
Het resultaat is vaak dat het probleem niet wordt opgepakt en opgelost. Deze houding is daarom niet gewenst.
Als docent streef je naar een oplossing die voor iedereen het beste is, of die voldoet aan eerder afgesproken regels. Bijvoorbeeld; zonder een voldoende bij je stage-beoordeling krijg je geen diploma. Een situatie laten afkoelen en later oppakken is soms beter dan een directe en actieve oplossingsgericht aanpak.
Met bovenstaand model kun je met de studenten oefenen met de herkenning en aanpak van verschillende problemen.
Tijd voor actie! Als cadeau krijg je het ‘Een probleem aanpakken: zo doe je dat” model met een stappenplan voor studenten om direct aan de slag gaan. Klik hier om de PDF te downloaden!
De beschrijving en uitleg van dit model en nog ruim 30 andere modellen is te vinden in het boek Effectieve Hulpmiddelen bij Overbelasting en te bestellen bij de auteur Frits Gubbels op de website www.effectievehulpmiddelenbijoverbelasting.nl
Frits Gubbels is sinds 1998 auteur van diverse boeken en werkzaam voor verschillende uitgevers. De inhoud van dit boek is tot stand gekomen op basis van jarenlange ervaringen als trainer en coach rondom het interessegebied persoonlijke effectiviteit. Veel van deze modellen en hulpmiddelen zijn vanuit deze praktijk ontwikkeld en samengevoegd in deze zeer praktische uitgave. Meer informatie is te vinden op www.effectievehulpmiddelenbijoverbelasting.nl
