Perverse reflectie

Deze week heb ik de leerlingen uit onze afdeling D&C weer opgezadeld met een reflectieverslag. Allemaal vmbo basis – en kader beroepsgerichte leerweg leerlingen hebben zitten zwoegen en zweten op wat ze leuk vonden, wat moeilijk, wat spannend en wat makkelijk. Die arme kinderen van 14 of 15 jaar. Wat doen we ze aan?

Dienstverlening & Commercie
Onze opleiding D&C hebben we als volgt opgezet; alle klas 3 vmbo leerlingen kiezen, uit een groter aanbod, 6 modules waar ze het leerjaar mee aan de slag gaan. Na elke periode van ca. 5 weken is er een toets moment, waarin we de vorderingen van de leerlingen controleren. Het grootste gedeelte gaat via theoretische en praktische toetsen. Maar ik als decaan steek op dat moment in op de vorderingen op keuze gebied.

Reflectieverslag
Elke leerling maakt aan het einde van de periode een reflectieverslag. Hierin beschrijven zij wat ze geleerd, gedaan en ervaren hebben. Daarbij moet dan ook opgeschreven worden wat ze daarvan vonden en wat ze er in de toekomst mee gaan doen. Competentiegericht ook nog eens; welke vaardigheden heb je aangeleerd of ingezet? Verderop in het jaar komen ook deze vragen er bij: „ Wat heeft dit werkveld jou te bieden”? en „Wat heb jij dit werkveld te bieden?”

Nu heb ik pas gehoord dat dit allemaal perverse reflectie is! Een verwrongen manier van het pure naar je zelf kijken, in een interne dialoog zoeken naar je diepere motivaties. Het wordt ook pervers wanneer je leerdoelen gaat verbinden aan reflectie. Wanneer een leerling aan de andere vraagt, hoeveel reflecties hij nog moet.

Peter den Boer, Lector keuzeprocessen heeft daar een presentatie over gehouden. Ik ben het heel erg met hem eens wanneer hij zegt dat „reflecteren omdat het moet” natuurlijk niet de gewenste resultaten op levert en een energie verslindende reflectie is.

Fout
Toch ga ik er mee door om onze leerlingen op deze, heel erg basale manier, kennis te laten maken met reflecteren. Ze vinden het heel moeilijk en ook nog eens niet leuk. Elke opdracht die verslag heet is immers al fout.

Mijn redenen:

• De leerling laten nadenken en achteraf weer op laten schrijven wat hij heeft geleerd, heeft als effect een betere verankering van de leerstof.
• Als tutor kan je met wat de leerling heeft opgeschreven, of achterwege heeft gelaten, schitterende gesprekken voeren.
• De leerling denkt tijdens het schrijven wel na over wat bij hem past en waar hij goed in is.
• Hij kijkt op verschillende manieren naar de wereld van werk en zijn relatie daarmee.

Allemaal grote woorden en voor de leerling vast niet concreet en hij zal dit vast ook niet herkennen, maar ik weet wel dat wanneer ze hier nu al mee beginnen ze verderop in keuzeprocessen daar van kunnen profiteren.

Oh ja wat ook nog leuk is? In de verslagen lezen wat de jongeren hebben meegemaakt en daar van vinden. Daar zou ik ook nog eens een bloemlezing van moeten maken.

En laat het dan maar een Perverse Reflectie zijn. Wie weet gaan we de naam veranderen en noemen we het een PR-verslag.