De krant van maandagochtend 27 april heeft op de achterkant een paginagrote foto van een jong meisje. Urban Shepherd staat er boven. En onder de foto staat een toelichting met als kop: ´Is jouw baan wel toekomstbestendig? En de verwijzing naar een special over de toekomst, van Intermediair. Zou Intermediair al weten wat de banen van de toekomst zijn? Dat zou me van pas komen, nu we een methode gaan maken voor Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding (LOB).
Banen van de toekomst
Denken over banen van de toekomst lijkt trendy. Of zie ik dat omdat ik het wil zien? Ambigu in elk geval! Als je iets wilt zien, zie je andere kanten niet meer. Als voorbeeld: Zie je in onderstaande afbeelding het contour van een indiaan of van een Eskimo (die je van achteren bekijkt). Als je ‘ervoor kiest’ om de indiaan te zien, zie je de Eskimo niet en andersom.
En ik zie overal om me heen voorbeelden van veranderende beroepswerelden, zoals sites over nieuwe beroepen. Dat is niet zo gek, want ik denk over en werk aan een onderwijsmethode voor het vmbo over LOB. Die LOB-methode is het liefst zo toekomstbestendig mogelijk.
VPRO Tegenlicht – met overigens een geweldige geselecteerde en ingekorte serie Tegenlicht in de klas – sprak voor hun serie ´Het Werken van Morgen´ met Andrew McAfee, co-auteur van ‘The Second Machine Age’. Volgens McAfee zal op korte termijn bijna 50 procent van al onze banen wereldwijd vervangen worden door robots, computers en verregaande automatisering. Om zo’n groot verlies aan banen te ondervangen en het ontstaan van nieuwe beroepen en een andere manier van werken een kans te geven, vindt McAfee dat o.a. het onderwijs snel de bakens moet verzetten. Niet morgen, maar vandaag. Want de technologische voortgang is vlug als de wind, terwijl wij ons nog nauwelijks bewust zijn van wat komen gaat.
Ik wil ambigu blijven denken. Er zijn ook andere kanten. Bekende beroepen die vast en zeker blijven, zoals kleermaker of schoenhersteller. Of vergis ik me? En bakker? Blijven er bakkers? Of neemt technologie zo´n oeroud beroep over van de mens? Er zijn in ieder geval banen die blijven, banen die veranderen, banen die verdwijnen en nieuwe banen die ontstaan.
Arbeidsmarktperspectief
Het is interessant om te kijken welke nieuwe beroepen er zich ontwikkelen. Ik heb een site gevonden met een lijstje van 10 beroepen die tien jaar geleden nog niet bestonden. Zijn die beroepen er over 10 jaar nog? In een methode voor LOB zou daarmee rekening gehouden moeten worden. Net als met het arbeidsmarktperspectief. Niemand wil opgeleid worden tot iets wat er al snel niet meer is of wat geen baankansen geeft. Hoeveel urban shepherds of city farmers hebben we nodig….Ergens anders tref ik een rijtje aan van 8 kansrijke nieuwe beroepen. En mijn oog valt op een beroep, waar ik me zo direct niets bij voor kan stellen: Digitale lifelog manager. Zou daar brood mee te verdienen zijn?
Lifelog
Lifelog? Wat is dat? Volgens de omschrijving is een lifelog manager een baan waarin iemand ‘lifelogs’ verzamelt en daar een bewerking mee uitvoert. Bijvoorbeeld analyseren van de beelden die om de zoveel tijd worden gemaakt. Er bestaan al lifelog-apps, bijvoorbeeld voor sporttraining en voor tracking. Ineens zie ik het om me heen. Een onderwijskennis maakt momenteel elke dag van 2015 een foto die ze verstuurt via Twitter. Dat is haar lifelog!
Maandagavond 27 april nog even de tv aan om te kijken naar Pauw. Verhip, hij heeft zijn gasten laten lifeloggen over hun tijdsbesteding die Koningsdag! Ineens ´zie´ ik de kansen van lifeloggen. En hij heeft kijkers gevraagd om hun Koningsdagbelevenissen te delen via Periscope. Daarmee maak je als het ware zelf een podium voor wat je filmt met je mobiel. Sociaal medium van de nieuwste orde. En dat is nog weer méér trendy dan fotobeelden van lifelogs. Misschien dus ook maar geen oriëntatie op lifelog-managers in de LOB-methode. Het is alweer als beroepsmogelijkheid vervlogen, voor we er erg in hebben.
Werkdomeinen
We weten niet welke banen we in de toekomst hebben. Laten we ons bij LOB richten op begeleiding en op oriëntatie aanbieden op werkprocessen die er nu zijn en zo leerlingen laten ontdekken welke activiteiten, in welke richtingen, welke profielen en welke domeinen hen boeien. En daar kunnen ze op den duur een opleiding bij zoeken en vervolgens een baan. Of ze nu een trendy bakker willen worden, of een blogger.
En ik heb een nieuwe didactische werkvorm omarmd voor de LOB-methode: Lifeloggen!
Mee eens. Veel jongeren willen bezig zijn met iets concreets en als dat een beroep is dat er straks niet meer is, dan hebben ze in ieder geval allerlei nuttige vaardigheden en kennis opgedaan.
Ja, zo zie ik dat ook, Liesbeth. Bij LOB veel praktijkervaringen meegeven, veel werkzaamheden laten doen en leerlingen bewust maken van hun ervaringen. Wat ´raakt´ hen op een positieve manier. Daar kunnen ze zich verder op oriënteren!
Uit het LAKSrapport over LOB
Ervaren = meemaken zeggen de leerlingen in het rapport. Daarop reflecteren door middel van een dialoog met meerdere personen die er toe doen in je naaste omgeving, dat helpt om aan te haken in de toekomst bij nieuwe beroepen die we nu nog niet kennen.
Mee eens, Dimph. het gaat in dit blog om oriëntatie aanbieden op werkprocessen, i.p.v. focus op ‘beroepen’. En bij oriëntatie op werkprocessen hoort een beschouwing, een dialoog met meerdere personen die helpe om de ervaring te duiden.