Verbind je lesstof aan iets dat leerlingen belangrijk vinden

Tim is met een rood hoofd en bezweet bezig met het omhakken van een boom. Een voorbijganger blijft staan en kijkt met verbazing toe: ‘Zeg, je bijl is hartstikke bot! Zou je ‘m niet eens slijpen?’. ‘Nee’, antwoordt Tim, ‘daar heb ik helemaal geen tijd voor. Ik moet nog zoveel bomen omhakken.’

Bijl slijpen

En, heeft u al een idee waarom ik deze parabel hier gebruik? Juist: in het onderwijs werkt het ook vaak zo: In ons Nederlandse onderwijssysteem gaat het vooral om inhoud en praktische vaardigheden als IQ, kennis en opdrachten doen (bomen omhakken) en als er tijd over is geven we nog wat aandacht aan de hogere vaardigheden als je werk overzien, plannen, weten waar je het voor doet (bijl slijpen). En laten die laatste vaardigheden nu juist belangrijk zijn om het leren in goede banen te leiden. Tijl Koenderink, specialist in hoogbegaafdheid en oprichter van Novilo wilde weten hoe het komt dat leerlingen ongemotiveerd zijn, waardoor hun talenten onbelicht blijven. Hij reisde de wereld rond om hier onderzoek naar te doen. Een van de conclusies: leerlingen halen onvoldoende uit hun leerproces doordat ze weinig ondersteuning krijgen bij het ontwikkelen van de hogere vaardigheden. Als je namelijk weet waarvoor je iets doet en je hebt ook nog zelf de teugels in handen, motiveert dat.

Levenshouding

Nog een stapje verder dan hogere vaardigheden: levenshouding. Als je weet hoe je jezelf gelukkig kunt maken, ben je beter in staat tot leren. Koenderink gaat uit van Seligmans drie levels van geluk.

Het eerste niveau is ‘rockstar happiness’, plezier dat van korte duur is. Veel leerlingen blijven hangen op dit niveau en houden zich vooral bezig met de vraag: Is het voor een cijfer en telt het mee? Ze zijn niet bezig met het waarom en wat ze hier in de toekomst aan hebben.

Het tweede niveau van geluk is: ‘passion flow & engagement’: je bent bezig met iets dat precies aansluit op jouw talenten. Hier ga je helemaal in op. De tijd vliegt voorbij en je kunt je hele leven hiermee bezig zijn.

Dan het hoogste niveau van geluk: ‘high purpose meaning’, het gevoel hebben dat je deel uitmaakt van iets groters dan jezelf. Dat wat je doet betekenisvol is.

Een leuke uitdaging voor u: probeer leerlingen eens een of twee niveaus hoger te brengen dan geluksniveau 1. En kijk dan eens wat dat doet met de leerresultaten.

Verbinding

Maar hoe? Tja, het zal misschien extra tijd en creativiteit vergen om leerlingen tot een hoger geluksniveau te brengen. Maar daar krijg je veel voor terug (higher purpose meaning… :)).

Een mooi, waargebeurd voorbeeld: Berend (gefingeerde naam) ziet totaal niet het nut in van leren. Hij steekt precies zoveel moeite in een les die nodig is om een krappe voldoende te halen. Op een dag start er een project waarbij de groep zoveel mogelijk geld voor een goed doel, namelijk een Ronald Mc Donald-huis, gaat ophalen. Nu wordt er iets wakker in Berend! Zijn broertje heeft in het ziekenhuis gelegen en de naaste familie verbleef tijdelijk in een Ronald Mc Donald-huis. Dit project raakt hem, hij gaat helemaal los, besteedt er niet alleen veel tijd aan tijdens schooluren, maar ook daarna! Het heeft voor hem betekenis.

Dit is iets wat je als docent in het oog moet houden: zorg ervoor dat waar je mee bezig bent, betekenis voor de leerlingen krijgt. Verbind het aan iets dat ze belangrijk vinden. Leer ze dus kennen en verplaats je zoveel mogelijk in hun leefwereld.