Zo’n 78% van de docenten die reageerden op onze poll vindt dat de huidige, traditionele lesmethodes onvoldoende ruimte hebben voor 21st century skills. En dat blijkt niet alleen uit onze poll.
De SLO analyseerde een aantal methodes voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs (Thijs, A., Visser, P. & van der Hoeven, M. (2014) 21e eeuwse vaardigheden in het curriculum van het funderend onderwijs, SLO). Daaruit blijkt dat de vaardigheden weinig substantieel en systematisch aan de orde komen in de huidige leermiddelen. Verder blijkt dat docenten deze 21e eeuwse vaardigheden belangrijk vinden en er soms tot regelmatig aandacht aan besteden, maar weinig expliciet en structureel.
Uit het onderzoek van de SLO komt duidelijk naar voren dat eigenlijk iedereen het belang en de urgentie ervan inziet om in het onderwijs aandacht te besteden aan de 21st century skills. De nadruk in onze samenleving komt steeds meer te liggen op diensten en innovatie, en minder op industrie en productie. En dat heeft dan weer grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. Het aantal banen gericht op productie neemt af. Het aantal banen waarin een beroep gedaan wordt op het construeren van kennis, creativiteit en probleemoplossend vermogen zal groeien. Het heeft niet alleen gevolgen voor de arbeidsmarkt, maar ook voor het onderwijs. Maar hoe kun je in leermiddelen, naast de kennis, meer aandacht schenken aan 21st century skills?
Ik word regelmatig geconfronteerd met de vraag: ‘Wat leren mijn leerlingen van deze opdracht?’ Het gaat dan bijvoorbeeld over een opdracht waarbij leerlingen een pictogram moeten ontwerpen, of samen een oplossing voor een probleem moeten bedenken. Als het doel van een opdracht niet één op één te herleiden is naar een pakketje kennis, dan is men het er snel over eens dat deze opdracht nergens goed voor is. ‘Hij kost zoveel tijd en is zo lastig te toetsen’, is vaak de reactie En dan worden juist die opdrachten, waarin een beroep gedaan wordt op de 21e eeuwse vaardigheden, overgeslagen.
Het integreren van 21st century skills in leermiddelen en in het onderwijs vraagt om een verandering . Docenten krijgen minder tijd voor frontale kennisoverdracht en zullen de wereld van buiten de school meer moeten gaan betrekken in hun onderwijs. Ontwikkelaars van leermiddelen moeten het meer zoeken in materiaal dat gebaseerd is op bijvoorbeeld analyse en creatie en moeten zoeken naar betekenisvolle leerarrangementen die mogelijk vakoverstijgend zijn. Voor een structurele aanpak lijkt het logisch om de vaardigheden te integreren in de vakken die op school gegeven worden. Of is het beter om ze in aparte lessen aan de orde te stellen? Ook voor leerlingen verandert er iets: zij zullen meer eigen verantwoordelijkheid dragen voor hun onderwijsleerproces en daarin een actievere rol gaan spelen.
Kortom, het antwoord op de vraag wat we moeten gaan doen met die 21st century skills in leermiddelen én in het onderwijs is niet zo eenvoudig te geven. Ik ben benieuwd naar jouw gedachten hierover.
Geef een reactie