In het onderwijs kennen we het gevoel dat we steeds meer moeten. Dit gevoel uit zich vaak als ‘druk’. Aan de ene kant klinkt het stoer om te zeggen: “Hoe gaat het?” “Ja goed, druk, druk, druk.” Als je die druk ook echt gaat voelen, kan het vervelend worden. Het wordt beklemmend en het gevoel van beklemming komt steeds weer terug. Ook op momenten dat je het eigenlijk niet kunt gebruiken. Haiko Neidig geeft trainingen rond het onderwerp Slimmer werken. Zijn passie is deze kennis te delen.
auteur: Haiko Neidig
‘Als we ons brein begrijpen kunnen we met die wetenschap ons leven anders inrichten. Zodanig dat we rust, overzicht en controle overhouden. Dat klinkt en voelt heel anders dan ‘druk’.
Bezig zijn kunnen we grofweg indelen in de volgende categorieën:
- Zinvol: Ik snap het doel en mijn inzet is een goede investering.
- Minder zinvol: Ik snap het doel en denk dat er veel slimmere manieren zijn om het doel te bereiken.
- Niet zinvol: Ik snap niet waarom ik dit moet doen en waar het toe leidt.
- Onzin: Ik doe het omdat het moet maar de leerlingen worden er niet beter van.
Alle activiteiten uit categorie 1 geven energie als je ze uitvoert. Je ziet de ander beter worden door jouw inzet. Er zijn maar weinig mensen die het zo goed voor elkaar hebben dat ze alleen activiteiten uit deze categorie hoeven uit te voeren. Categorie 4, Onzin-taken die moeten duidelijk besproken worden: of ermee stoppen of ze door verandering van de context en inhoud omzetten naar een categorie 2 of 3-activiteit.
‘Als we het erover eens zijn dat Minder zinvol en Niet zinvol toch ook bij ons takenpakket horen dan kunnen we bekijken hoe het afronden van die taken het minste energie kost.’
Wie herkent:
• Je stelt het uit.
• Je denkt er regelmatig aan dat je het nog moet doen.
• Het moet toch gebeuren.
• Als ik nog even wacht doet een ander het misschien.
• Als ik het doe, dan graag in één keer goed.
Ons werkbrein is niet geschikt om dingen te onthouden, het is juist geschikt om dingen te bedenken en creëren. Als je te veel dingen probeert te onthouden, krijg je letterlijk het gevoel dat je overloopt. Het probleem is dat wat wegloopt, ook niet meer terugkomt. Wie herkent, net als ik, dat tijdens het sporten een goed idee opborrelt dat ik MOET onthouden. Toch weet ik het dan vaak niet meer als ik thuiskom.
Om ons hoofd de ruimte te geven om slimme dingen te doen, is het goed om alles dat we willen onthouden op te schrijven. Hoe minder losse papiertjes je hiervoor gebruikt, hoe groter je vertrouwen wordt dat je de notitie op tijd weer tegenkomt. Pas als dat vertrouwen er is kan je brein de taak loslaten. Je hebt de loop gesloten zoals we dat noemen.
Je taken op een takenlijst noteren is nog niet genoeg om je hoofd helemaal leeg te maken. Op die lijst staan ook activiteiten waar je tegenop ziet. Omdat je het moeilijk vindt, het vervelend vindt of nog geen idee hebt hoe je moet beginnen.
Voor deze taken hebben de Engelsen het begrip ‘Eat the frog’. De beeldspraak van een rauwe kikker eten is voor niemand een aantrekkelijk idee. Toch moet het gebeuren. Het advies luidt dan ook: als er een kikker op je bureau zit en je kunt hem niet delegeren, eet hem dan op voor de koffie.
Nog steeds niet lekker, maar je hebt wel vroeg op de dag het voldane gevoel dat het klaar is. De rest van de dag kun je super-productief zijn omdat je letterlijk ruimte hebt gemaakt in je werkbrein door de kikkerklus te klaren.
Uitstellen van de taak betekent dat de kikker je de hele dag nog aan zit te kijken. Het gevolg is dat je minder productief bent zolang de kikker niet verdwenen is. Een andere reden om hem snel op te eten is het feit dat kikkers snel groeien, je probleem wordt dus met het uur groter.
Op het gebied van kikkers eten kun je uitstekend collegiaal samenwerken. Door met en van elkaar te leren kun je antwoorden vinden op de volgende vragen:
• Zijn er collega’s die specifieke kikkers eigenlijk wel lekker vinden? (en welke kikkers lust je zelf) (gebruikmaken van elkaars kwaliteiten)
• Hoe kun je voorkomen dat er steeds nieuwe kikkers ontstaan? (duidelijke ambitie formuleren zodat er meer Zinvolle acties komen)
• Hoe zorgen we ervoor dat alle kikkers iedere dag voor 11.00 uur zijn verdwenen? (elkaar coachen, feed forward)
• Hoe zorgen we ervoor dat we niet de verkeerde kikker opeten? (organiseren, focus op het juiste)
• Heb je je al eens afgevraagd hoe op andere scholen kikkers worden ontweken? (best practice)
De kikkers die blijven zitten zijn afleiders die ons belemmeren om productief te zijn. Alle andere gedachten die in ons opkomen (ik moet haar nog bellen, dat mailtje moet ik nog beantwoorden, wat eten we vanavond), terwijl we een les voorbereiden, toetsen nakijken of een artikel lezen zijn ook afleiders. Dat geldt ook voor alle piepjes van de telefoon, de behoefte om nog even op Facebook te kijken en de gedachte over iets dat je dwarszit.
Als je in staat bent om alle afleiders te neutraliseren (en toe te staan op de momenten dat het wél uitkomt) kun je een uur of meer per dag aan productiviteit winnen. Door slimmer te werken, niet door harder werken. ‘Eat a frog in the morning’ is een mooie start.
Dit artikel verscheen in Magazine ‘Trots op VMBO’. Wil jij ook een gratis exemplaar bestellen? Vul dan het contactformulier in.
