Regelmatig hoor en lees je het in de media, maar wellicht komt het ook voor in jouw dagelijkse praktijk als ouder of docent. Kinderen en jongeren lijken vastgegroeid aan een scherm. Kijken ze niet op hun telefoon, dan kijken ze wel op een iPad, laptop of game-device. Gelinkt aan deze schermen is ook de naam voor deze nieuwe generatie: Generatie Alpha, maar misschien nog treffender Generatie Glas.
Maar hoe zit het met ouders en/of verzorgers? ‘Even snel’ dat appje versturen tijdens het eten? Of ‘even’ door Instagram scrollen. Maar hoeveel invloed heeft het schermgebruik van de ouder op kinderen tijdens de opvoeding? En is dit schadelijk voor de ontwikkeling van een kind?
Problemen door Phubbing
Er is veel onderzoek gedaan naar de herkomst van emotionele problemen en taalontwikkelings-problemen bij kinderen met ‘schermverslaafde’ ouders. De term Phubbing werd voor het eerst als term bedacht in mei 2012. Een Australisch reclamebureau creëerde dit woord om het groeiende fenomeen te beschrijven van mensen die hun vrienden en familie negeren die recht voor hen stonden en in plaats daarvan door hun telefoons scrollen. Phubbing is een combinatie van de woorden ‘phone’ en ‘snubbing’ (afsnauwen).
Uit Chinees onderzoek blijkt dat kinderen zich eenzaam en afgewezen voelen wanneer hun ouders een afwezige reactie geven door telefoongebruik. De ouder stelt dan in feite de telefoon boven het directe contact met het kind. Het gebrek aan aandacht compenseert het kind door (net als zijn ouder) achter een scherm te kruipen. Ook reageren ouders, volgens onderzoek van de Universiteit Tilburg, negatiever en afwijzender wanneer ze op hun telefoon kijken dan wanneer ze het kind aandacht schenken.
Van Dale: Phubbing is het negeren van je gesprekspartner door bezig te zijn met je smartphone.
Bindingsangst
In een experiment van babybrein-onderzoeker van dr. Marion van den Heuvel wordt het bekende Still face experiment van Dr Edward Tronick nagebootst. Dit “Still face experiment” geeft een idee hoe belangrijk contact tussen moeder en kind is. In het experiment gaat een moeder heel even uit contact met haar baby. Bij de baby ontstaan uitingen van onder andere woede en verdriet. In het experiment duurt het ‘uit contact zijn’ tussen moeder en kind niet langer dan één minuut. De moeder doet er vervolgens alles aan om weer een connectie te maken met haar baby.
Dr. Marion van den Heuvel onderzocht hoe een baby reageert wanneer moeder haar telefoon gebruikt tijdens het spelen. En daarmee ook de connectie verbreekt. In de podcast ‘Verpest de smartphone de band met je kind?’ van De Universiteit van Nederland kom je te weten wat het resultaat van dit onderzoek is.
Aanhakend op het onderzoek van dr. Marion van den Heuvel zouden ouders volgens Vlaamse kinderpsychiater Binu Singh niet alleen fysiek, maar ook mentaal beschikbaar moeten zijn en verbinding maken met hun kind. Een emotionele verbinding is namelijk voor een kind net zo belangrijk als eten, drinken en hygiëne. Als het kind niet de verbinding met zijn of haar ouder kan maken, zal dit in de toekomst kunnen leiden tot problemen bij het maken van vrienden en het aangaan van romantische relaties. Aldus het onderzoek.
Taalontwikkelingsproblemen
Een taalontwikkelingsachterstand kan ook het gevolg zijn van beperkte aandacht die een kind krijgt door schermgebruik van de ouder. Dit ontstaat onder andere door het niet opmerken en benoemen van voorwerpen en situaties in de omgeving van het kind. Dit benoemen is belangrijk voor het kind. Juist deze momenten zorgen voor het leren van nieuwe woorden of het correct uitspreken ervan.
Een Zweeds-Amerikaans onderzoek voegt daaraan toe dat kinderen woorden minder goed onthouden, wanneer tijdens het leren van woorden een onderbreking plaatsvindt.
Het is daarom belangrijk om te beseffen hoeveel aandacht een telefoon opeist van ouders of verzorgers. Aandacht die je ook kan gebruiken om een kind dingen te leren. Het advies is dan ook om bewust met het gebruik van schermen om te gaan en je bewust te zijn van de omgeving en het kind.
Voor docenten
Maar hoe zorg jij er als docent voor dat jongeren zich bewust worden van hun schermgebruik?
Een van de tips is het besteden van aandacht met jouw studenten aan zelfregulatie. Kijk samen met hen naar de afleidingen die op de loer liggen door hun telefoons. Laat de jongeren vervolgens reflecteren op hun eigen gedrag ten opzichte van hun mobiel en maak hen bewust van de keuzes die ze maken.
Benieuwd naar meer tips voor telefoons in de klas of interessante lesideeën hierover?
Kijk dan op deze website van Leraar 24.
Bronnen:
Het still face experiment, Verpesten smartphones de band met je kind?, Onderzoek eenzaamheid en afwijzing door Phubbing, Telefoonverslaving door Phubbing, Zweeds-Amerikaans onderzoek taalproblemen
Geef een reactie