Betere doorstroom mbo/hbo: kans voor keuzedeel ‘Voorbereiding HBO’?

Donderdag 13 oktober werd door Ecbo in Utrecht een lezing georganiseerd over de doorstroomproblematiek mbo/hbo. dr. Jose Mulder, onderzoeker, deelde met de aanwezigen de eerste resultaten van een driejarig onderzoek mbo-hbo. Het onderzoek wordt gehouden i.s.m. Ecbo, TIER en de HAN. Het draait om een onderzoek naar verbetering aansluiting mbo-hbo. In totaal werken er 14 instellingen mbo-hbo aan mee. Het onderzoek loopt van 2015 tot 2018.

Het leek mij vooraf een interessante lezing tegen de achtergrond van keuzedelen en specifiek het keuzedeel Voorbereiding HBO. Interessant was de lezing zeker, alleen wel wat teleurstellend dat er nog geen oplossingen en antwoorden zijn voor de doorstroomproblematiek. Want die zijn er volgens mij nu al!

Opvallend resultaten

Wat zijn de eerste belangrijke resultaten die ik heb gehoord naar aanleiding van de presentatie?

• 33% hbo komt uit mbo en 6% ook uit mbo maar geen niveau 4.
• Studenten hebben drie opties in het hbo: blijven, uitvallen of switchen.
• De afgelopen tien jaar switchen steeds meer mbo-studenten in het hbo. Havisten hebben dat probleem veel minder. Tien jaar geleden waren mbo-studenten veel meer honkvast.
• Switchen op hbo is een voorbode van uitval en dus een verkeerde keuze vooraf.
• Belangrijke oorzaak van de toename van het aantal mbo-overstappers: etniciteit en mbo-stapelaars.
• Kleine mbo-scholen doen het beter met doorstroom/aansluiting hbo.
• Havisten en mbo-studenten doen niet voor elkaar onder als het goed/fout gaat in het hbo.
• Mbo-studenten met een economische opleiding doen het op het terrein van switchen en stoppen slechter dan andere domeinen.
• Uitval en switch van hbo-trajecten liggen vooral aan persoons-, studieloopbaan-, en studiekenmerken (oplossing: roc’s moeten nog veel beter investeren in LOB – Loopbaan oriëntatie en begeleiding).
• De mbo-student (de mbo’er) bestaat niet. Het gaat erom waar zij/hij zit, waar vandaan komt en wie zij/hij is.

Samenwerking

Een van de opties, naast sterk verbeterde LOB, is het optimaliseren van de samenwerking tussen mbo en hbo-instellingen. Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt echter:

• Lang en ingewikkeld proces.
• Trajecten altijd op opleidingsniveau.
• Doorstroom niet overal centraal.
• Er is veel  ongewis bij mbo over vervolgroute van de eigen studenten in het hbo. Er is geen inzicht in studentenstromen en nauwelijks aandacht voor studentkenmerken.

De volgende vraag dient zich dan ook direct aan: Waar wordt dan aandacht aan besteed bij samenwerking?

• Focus op inhoudelijke vakken en studievaardigheden. Is dat wel de oplossing?
• Sterk wisselend aantal studenten die doorstroomtraject doorlopen.
• Na een jaar worden samenwerkingstrajecten vaak weer aangepast.
• Vaak beperkte groep docenten die belast en betrokken is binnen samenwerking.
• Te weinig financiële middelen beschikbaar.
• Vaak doen docenten samenwerking naast reguliere taak.
• Samenwerking en de resultaten zien vraagt om lange adem. Moet meerdere jaren lopen.
• Is samenwerking op opleidingsniveau van toegevoegde waarde? Ja, mits financieel goed geborgd en met inzet van mensen.

Wat valt er te zeggen over de studenten?

• Stoppen na half jaar rond de Kerst of stoppen na 1 jaar.
• Mbo-studenten stoppen het vaakst in kerstperiode.
• Als er vooraf goed nagedacht is over de te volgen studie dan levert dat significant minder switch en uitval op.
• Belangrijkste succesfactor draait om motivatie en inzicht hebben in de gekozen hbo-studie.

Er is veel te winnen met betrekking tot voorbereiding hbo…..niet op de inhoud gefocust maar houding, discipline, inzet, inzicht en verwachtingspatroon. En vooral je leren thuis voelen in een grotere instituut.

Conclusies

Mbo en havist hebben veel overeenkomsten als het gaat om hbo-uitval en -switchen.

• De mbo-student bestaat niet.
• Advies voor roc’s: Luister beter naar studenten.
• Er moet in vervolgonderzoek beter worden gekeken en worden beoordeeld waar problemen liggen bij hbo’ers.
• Samenwerking tussen mbo en hbo is niet alleen de oplossing.

[alert color=”blue” icon=”fa-paperclip”]Bekijk de PowerPoint van José Mulder[/alert]

Mogelijke oplossing

Laat de mbo-student binnen het keuzedeel Voorbereiding HBO zijn of haar twee favoriete hbo-studies bepalen en vervolgens een onderzoek doen op twee gekozen hbo’s onder eerste en tweede jaars-studenten. De onderzoeksvraag van de mbo’er aan de hbo’er luidt: wat zijn de vijf do’s en vijf don’ts voor een mbo-student tijdens de eerste 100 dagen op een hbo.