Examinering van keuzedelen: Er kan meer dan je denkt!

Tijdens de Maak werk van onderwijs masterclass week sprak Gabry Karsdorp, toen nog beleidsadviseur Kennispunt Onderwijs & Examinering van de Mbo Raad, over examinering van keuzedelen.

Door middel van keuzedelen krijgen studenten de mogelijkheid om zichzelf verder te professionaliseren, verbredend of juist verdiepend. Keuzedelen kunnen ook gericht zijn op doorstroom of juist remediërend zijn. Hoeveel keuzedelen een student volgt hangt af van het niveau van de opleiding en de grootte van de keuzedelen die de student kiest:

Kwaliteit	Soort opleiding	Keuzedeelverplichting (studielast)
Niveau 1	Entreeopleiding	240 studiebelastingsuren
Niveau 2	Basisberoepsopleiding	480 studiebelastingsuren
Niveau 3	Vakopleiding	720 studiebelastingsuren
Niveau 4	Middenkaderopleiding 3 jaar	720 studiebelastingsuren
Niveau 4	Middenkaderopleiding >3 jaar	720 studiebelastingsuren (was 960 SBU)

Vanaf cohort 2020-2021 tellen keuzedelen mee in zak-/slaagregeling voor het diploma en kan je er als student op zakken als je teveel onvoldoendes hebt staan. Er is wel een compensatieregeling. Als een student meer dan één keuzedeel heeft gevolgd dan geldt:

• Het gemiddelde van de resultaten van de geëxamineerde keuzedelen binnen de keuzedeelverplichting moet tenminste een 6 of “voldoende” zijn. De omvang van een keuzedeel wordt niet meegewogen in de weging van het gemiddelde
• Voor minimaal de helft van deze keuzedelen moet het resultaat tenminste een 6 of “voldoende” zijn.
• Een keuzedeelresultaat mag nooit lager zijn dan een 4 of een overeenkomende eindwaardering.
• Er is geen compensatie met (onderdelen van) de kwalificatie mogelijk.

Heeft de student slechts één keuzedeel gevolgd dan moet voor dit keuzedeel ten minste een 6 of “voldoende” zijn behaald.

Nog enkele aandachtspunten:

• De compensatieregeling wordt alleen berekend op basis van de keuzedelen, die tellen voor de keuzedeelverplichting. Extra keuzedelen worden niet meegenomen in de compensatieregeling.
• Keuzedelen waarvoor geen examenresultaat beschikbaar is, bijvoorbeeld door een vrijstelling op basis van leer- of werkervaring, worden niet meegenomen met de berekening van de compensatieregeling.

Keuzedelen en Covid-19

Voor studenten die tot 1 oktober 2022 diplomeren wordt de mogelijkheid geboden om het diploma te behalen zonder een resultaat voor de keuzedelen. De keuze hiervoor wordt gemaakt door het College van Bestuur en geldt schoolbreed.

Als studenten verzoeken om alsnog examen te doen voor keuzedelen dan moet een school zich wel inspannen om te voldoen aan dit verzoek.

Examinering van keuzedelen

Keuzedelen kunnen geëxamineerd worden met ingekochte examens of door zelf ontwikkelde examens. In beide gevallen zal de examencommissie het examen moeten vaststellen. Examens hoeven echter niet gevalideerd te worden. In tegenstelling tot de examens voor de kwalificatiedossiers.

Bij het zelf ontwikkelen van examens is het belangrijk om stil te staan bij de essentie van het keuzedeel. Ligt het zwaartepunt bijvoorbeeld op kennis, vaardigheden en/of houding. Wat moet hier dan specifiek van beoordeeld worden? Keuzedelen zijn slechts 15% van de opleiding dus maak het niet te groot. En let er op dat het examen haalbaar, uitvoerbaar, betaalbaar en organiseerbaar (HUBO) is.

Kies de examenvorm die het beste past:

	Praktijk-examen	Kennis-examen	Portfolio	Criteriumgericht interview	Presentatie	Verslag
Handelingen, vaardigheden	x
Kennis, inzicht		x
Groei, bewustwording, creativiteit			x
Relfecteren (moeilijk observeerbaar)				x	x	x
Schrijfvaardigheid						x
Vaardigheden in moeilijk oproepbare situaties	x		x		x	x

Covid-19 heeft ons geleerd dat met formatieve bewijslast al duidelijk gemaakt kan worden of iemand geslaagd is. Er wordt dan ook steeds meer gebruikgemaakt van een portfolio. Daarbij is het wel belangrijk om vooraf een goed plan te maken welke bewijslast een student wanneer gedurende het keuzedeel oplevert.

Onderzoekskader 2021

De onderwijsinspectie is met de start van het nieuwe onderzoekskader vooral bestuursgericht. Zij zullen gesprekken voeren met besturen en aan de hand daarvan bepalen welke opleidingen nader bekeken worden. Pas als er echt problemen geconstateerd worden zal er ook naar de inhoud van keuzedelen gekeken worden.

Meer weten over de examinering van Keuzedelen?
Bekijk dan hier het interview met Nelleke Lafeber (projectleider kennispunt MBO onderwijs en examinering) waarin ze vertelt over de inzet van keuzedelen en de mogelijkheden met betrekking tot examinering. 

---