Keuzedelen mbo: hoe kansrijk zijn ze?

Op allerlei nieuwskanalen gaat het vandaag, 22 februari 2016, maar over een ding: Keuzedelen mbo krijgt formele status. Er wordt zelfs over een historisch moment in de onderwijsgeschiedenis gesproken. 400 keuzedelen zijn officieel door Minister Jet Bussemaker (Onderwijs) ‘gestempeld’. Nieuwe keuzedelen versterken positie mbo’ers op arbeidsmarkt. Wel jammer dat er in het nieuws wordt gesproken over nieuwe vakken die mbo-studenten kunnen kiezen. Het maakt het allemaal niet inzichtelijker voor de buitenstaander.

Keuzedelen in het mbo moeten er toe leiden dat scholen hun aanbod van opleidingen beter flexibiliseren, actualiseren en innoveren. En dan met name gericht op de regionale situatie en ontwikkeling. Wat heeft de student straks nodig om in zijn of haar regio succesvol te kunnen zijn?

De vraag is alleen: Gaan keuzedelen echt het verschil maken?

Vier valkuilen van keuzedelen

Keuzedelen zijn een uitstekend instrument om studenten nog beter op hun beroepspraktijk voor te bereiden. Het biedt betere aansluiting en als het goed is ook meer actualiteit. Ik geloof als onderwijsliefhebber 100% in de toegevoegde waarde van dit nieuwe aspect in het beroepsonderwijs. Alleen liggen er natuurlijk wel wat valkuilen op de loer:

1. Geen koppeling van keuzedelen aan de zak- en slaagregeling voor een kwalificatiedossier. 15% onderwijstijd die niet direct wordt beloond. Er zijn duidelijke geluiden dat vanaf 2018-2019 die koppeling er wel komt, maar hoe gaat dat de komende twee jaar?
2. Scholen zijn behoudend met betrekking tot de invoering van keuzedelen. Niet geheel onbegrijpelijk, maar wel gevaarlijk. Als we met keuzedelen aan de slag gaan moet er wel wat te kiezen zijn voor studenten. Het vaststellen van twee configuraties en zogenaamde verplichte keuzedelen is dan natuurlijk de dood in de pot. Er moet wel wat te kiezen zijn voor studenten wat ze ZELF graag willen doen. Als scholen om organisatorische redenen keuzes gaan beperken gaat dat ten koste van de intrinsieke motivatie van studenten en worden keuzedelen nimmer een succesvolle innovatie in het onderwijs.
3. Keuzedelen kunnen alleen succesvol worden geïmplementeerd als daar ook goede actuele leermiddelen onder liggen. Hoe staat het daarmee? Hoe belangrijk vinden uitgeverijen die keuzedelen die toch voorlopig weinig waarde hebben voor het diploma? Uitgeverijen staan, zo lijkt het, niet in de rij om massaal leermiddelen te ontwikkelen voor de ruim 400 keuzedelen die nu zijn vastgesteld. Er zal vooral materiaal gemaakt worden voor keuzedelen waar massa mee te maken is en ik betoog net dat we dat eigenlijk niet moeten willen. De aantrekkelijkheid van keuzedelen ligt vooral in het kunnen kiezen van beroepsspecifieke keuzedelen.
4. Hoe staat het met het borgen van de onderwijs- en vakinhoudelijke kwaliteit van keuzedelen? Zijn docenten voor deze nieuwe inhouden bevoegd? Zijn docenten genoegzaam bekend met de beroepspraktijk waar het keuzedeel inhoudelijk over gaat? Zijn er straks bij-, om- of opscholingstrajecten voor docenten? Zeker als we werk maken van beroepsspecifieke keuzedelen.

Vechten voor keuzedelen

Laat duidelijk zijn: ik ben een groot voorstander en zelfs -vechter van en voor keuzedelen. Ze maken het beroepsonderwijs een stuk aantrekkelijker voor de student. En dat is tenslotte degene voor wie we het allemaal ultiem doen. Maar bezint eer ge begint en zorg voor een goed fundament voor de valkuilen die er zijn.

Verder lezen:

• Meer keuzevakken moeten mbo’er aan werk helpen (Trouw)
• Aanbieden meerdere keuzevakken moet mbo’er beter voorbereiden op baan in regio (Blik op nieuws)
• Meer vakken om mbo’er aan baan te helpen (PW De Gids)