De veranderingen op de arbeidsmarkt gaan snel. Dit heeft gevolgen voor bestaande beroepen en creëert nieuwe beroepen. Om het beroepsonderwijs goed te laten aansluiten op het bedrijfsleven is het daarom belangrijk op de hoogte te zijn van trends en ontwikkelingen. Zo ook voor de branches binnen de Transport en Logistiek. Het SBB heeft zes megatrends, maatschappelijke ontwikkelingen voor de lange termijn, geformuleerd: smartification, co-botisering, duurzame wereld, humanisering, participatie economie en marktontschotting.

Trends binnen Transport en Logistiek

De zes megatrends leiden weer tot verschillende macrotrends (middellange termijn) binnen de Transport en Logistiek:

1. Smartification > digital information, slimme datasystemen en E-business

Steeds meer apparaten in ons dagelijks leven zijn online verbonden, waardoor we een overvloed aan data verkrijgen. Bedrijven en individuen zetten deze data steeds slimmer in om onze levens gemakkelijker en veiliger te maken voor taken die geautomatiseerd kunnen worden door digitalisering.

Digital information gaat over digitale informatie uitwisseling. Digitalisering maakt het mogelijk dat alle partijen in goederenvervoer, zoals verladers, vervoerders, expediteurs en terminaloperators met elkaar in contact kunnen staan. De voortschrijdende digitale informatie uitwisseling maakt het mogelijk dat transportmodaliteiten naadloos op elkaar aansluiten en nieuwe diensten en slimme toepassingen, zoals intelligente transportsystemen, structureel tot ontwikkeling komen. De transformatie naar digitale informatie van documentatie, bedrijfsprocessen en communicatie heeft hoofdzakelijk invloed op het werk van kantoorpersoneel. Over het algemeen geldt dat digitale en computervaardigheden belangrijker wordt.  

Door data, in slimme datasystemen, digitaal en op een gestandaardiseerde manier binnen de sector te delen, kan de logistiek efficiënter, veiliger en duurzamer georganiseerd worden. Ook dit heeft vooral invloed op kantoorpersoneel. Data-analyse neemt een steeds belangrijkere plek in.

E-business gaat over de transformatie en verbetering van bedrijfsprocessen met behulp van technologie. Zodat e-commerce mogelijk is en beter en sneller wordt. Daarbij is de e-commercelogistiek belangrijk. Ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld pick-uppoints en onbemande kluisjes.

2. Co-botisering > geautomatiseerde distributiecentra, autonoom/zelfrijdende voertuigen

Co-bots zijn robots die de mens niet vervangen maar ondersteunen. Een robot die speciaal gemaakt is om samen te werken met mensen. Mens en robot werken samen in één werkruimte. Daarbij verdeelt men het werk op basis van de kracht van beide.

Robotisering gaat naar verwachting voor veel verandering zorgen binnen de logistiek door de inzet van robots in magazijnen, sorteercentra en bij bezorgen. Dit heeft effect op banen in opslag, orderpicking en laden en lossen in magazijnen. Ook voor havenoperaties en haven logistiek is robotisering van invloed.

Autonome voertuigen kunnen het transport veranderen door de rol van arbeid initieel te veranderen. Echter, het zal nog tot ver na 2025 duren voordat de techniek, de wetgeving, de transportsector en de samenleving klaar zijn voor voertuigen zonder bestuurder.

3. Duurzame wereld > energietransitie, circulaire economie

Het besef dringt tot ons door dat we maar één wereld hebben, waar we van en op leven en waar we voor moeten zorgen. Om op (korte) termijn voldoende duurzaamheid te kunnen garanderen, zijn aanpassingen noodzakelijk. We zoeken bijvoorbeeld oplossingen voor het verminderen van de CO₂-uitstoot.

Het belangrijkste technologische veld op het gebied van verduurzaming van het wegvervoer zijn alternatieve brandstoffen. Voor het wegvervoer zijn dat een verbrandingsmotor op biobrandstoffen en elektrische aandrijving op accu of waterstof.

De circulaire economie is een begrip dat het behoud van de natuurlijke omgeving promoot, door het winnen van grondstoffen en genereren van afval zo veel mogelijk terug te dringen. 

De rol van de logistieke sector in de circulaire economie is een nog redelijk onontgonnen gebied. Voor de logistieke sector liggen er kansen om de ketenregie op te pakken rond het efficiënt bij elkaar brengen van vraag en aanbod van materialen voor gebruik en hergebruik.

4. Humanisering > personalisering

De maatschappij individualiseert: individuele waarden en behoeften staan nadrukkelijker centraal. De logistiek en supply chain zijn veelal gedreven door de vraag van de consument. Het is belangrijk om de klantverwachtingen goed in kaart te brengen. Logistieke professionals moeten situaties snel kunnen analyseren en hierop gepast kunnen anticiperen. De logistieke professional van de toekomst moet flexibel zijn en uitzonderingen kunnen managen.

5. Participatie economie > deeleconomie

In de deeleconomie maken personen of organisaties tijdelijk gebruik van een product of dienst van iemand anders. Een belangrijk kenmerk bij de deeleconomie is dat het gaat om een korte termijn samenwerking, en niet een strategische langere termijn samenwerking. Er is ook een deeleconomie die toegepast wordt in distributiecentra, namelijk het delen van vrije opslagruimtes en transportruimte in vrachtwagens.

6. Marktontschotting > samenwerkende branches

De huidige arbeidsmarkt is aan het veranderen. r ontstaan andere vormen van ketensamenwerking, om de klant sneller te bedienen. Mede door personeelstekorten worden taken anders verdeeld, worden ketens verkort of taken uitbesteed aan beroepsbeoefenaren met een andere functie. We zijn op zoek naar de bandbreedte van iedere functie: welke werkzaamheden horen bij wie.

Samenwerking is op verschillende gebieden mogelijk. Bijvoorbeeld transportstromen die dezelfde kant op gaan, samenvoegen. Of samen transport organiseren en inkopen en een distributiecentrum gebruiken. Ook kan je samen investeren in een ICT-platform en informatie delen. Om deze samenwerking soepel kunnen te laten verlopen, is het van belang om ervoor te zorgen dat er duidelijkheid en overeenstemming is over de doelen, taken en verantwoordelijkheden. Naast deze samenwerkende functies moet er onder andere een administratieve samenwerking plaatsvinden.

Bekijk het hele rapport hier.