De gapende leerling die bijna in slaap valt aan het tafeltje bij de deur, de giechelde meiden achterin de klas en het handjevol leerlingen of studenten die hun boeken zijn “vergeten”. Soms is de motivatie van leerlingen ver te zoeken, maar jij als docent kunt ze daar wel een handje mee helpen.
In deze tweedelige blog lichten wij verschillende theorieën toe, die je kan gebruiken om te zorgen voor een betere motivatie in jouw klas. Waardoor niet alleen de leerlingen en studenten de les prettiger ervaren en de lesstof beter kan onthouden, maar ook jij met een beter gevoel voor de klas staat.
Van moetiveren naar motiveren
Eerst bekijken we wat motiveren eigenlijk is. Motivatie is de drijfveer, of reden, om tot een actie of prestatie te komen. Volgens de zelfdeterminatietheorie (ZDT) zijn er twee soorten motivatie; Intrinsieke en extrinsieke motivatie. Bij intrinsieke motivatie komt de motivatie uit de persoon zelf, maar bij extrinsieke motivatie ontstaat de motivatie vanuit een externe prikkel zoals een straf of beloning. Als je deze theorie toepast in jouw klas houdt intrinsieke motivatie in dat een leerling of student leert omdat ze de leerstof leuk, interessant of belangrijk vinden. Een externe prikkel om te leren is omdat het moet van ouders of docenten en ze anders in de problemen komen.
Voor veel leerlingen en studenten, vooral pubers, voelt school snel als een ‘moetje’ en komt de motivatie niet (meer) vanuit henzelf. Om te zorgen dat de leerlingen makkelijker leren, met plezier naar de les gaan én beter onthouden wat ze hebben geleerd, moet er intrinsieke motivatie ontstaan.
Er zijn verschillende manieren hoe jij als docent deze intrinsieke motivatie kan stimuleren. In deze blogserie leggen wij zes manieren uit, die jij in je lessen kunt gebruiken. Klik hier om naar de drie theorieën te gaan over motiveren door een andere manier van lesgeven.
Het CAR-model: motiveren met basisbehoeften
Volgens het CAR-model van Luc Stevens stimuleer je motivatie door in te spelen op de volgende drie basisbehoeften; Competentie, autonomie en relatie.
Competentie: Iedereen wil het gevoel hebben dat hij of zij iets kan. Als docent kan je het gevoel van competentie van de leerlingen of studenten vergroten door:
- Zoveel mogelijk positieve feedback te geven
- De uitleg af te stemmen op het niveau van de leerlingen
- Te zorgen voor interactie tijdens de les en door het volgen van het leerproces waarbij indien nodig extra uitleg wordt gegeven.
Autonomie: Iedereen wil graag regie houden of zich in controle voelen. Dit kan je stimuleren door de leerlingen verantwoordelijkheden te geven, zoals rollen verdelen binnen een groepsopdracht of door leerlingen elkaar feedback te laten geven. Ook kan je een keuzemogelijkheden bieden, bijvoorbeeld door de leerlingen zelf te laten bepalen welke en in welke volgorde ze de opdrachten maken.
Relatie: Deze derde basisbehoefte geeft aan dat mensen sociale relaties willen hebben. Ieder mens wil graag voelen dat ze er toe doen. Als docent kan je dit gevoel versterken door te zorgen voor vertrouwen. Wanneer je er primair vanuit gaat dat je leerlingen iets kunnen en ze dat ook laat geloven zet je de eerste stap. Door jouw positieve houding gaan leerlingen en studenten in zichzelf geloven en halen ze ook betere resultaten (self fullfilling prophecy).
Meer over het CAR-model en hoe je dit concreet in kan zetten vind je in het rapport van Hogeschool Rotterdam.
Autonomie-ondersteunend lesgeven
Jongeren willen het gevoel hebben dat ze gehoord worden en controle hebben. Door hun ruimte te geven om dingen zelf te ontdekken, kunnen we hun intrinsieke motivatie aanwakkeren. Dit kan op verschillende manieren:
Verbinding maken met de belevingswereld van de leerling
Door de lesstof te verbinden met de dagelijkse ervaringen en interesses van de leerlingen, wek je de interesse. En sluit je aan aan hetgeen wat belangrijk voor hen is, zo laat je ze op een andere manier nadenken over het doel en nut van de stof.
Informatieve taal gebruiken in plaats van dwingende taal
“Jullie moeten dit nu af hebben!” is meer een MOETivatie dan wanneer je zegt “Als we dit nu afronden, heb je straks minder huiswerk.” Door een informatieve benadering te kiezen, worden de verwachtingen duidelijker, voelen leerlingen en studenten zich meer betrokken bij het leerproces en zal hun motivatie meer vanuit henzelf komen.
Bieden van keuzes
Leerlingen keuzes krijgen het gevoel van autonomie wanneer ze keuzes kunnen maken kunnen maken. Bijvoorbeeld, in plaats van ze allemaal dezelfde opdracht te geven, laat ze kiezen tussen drie verschillende projecten die hetzelfde leerdoel dienen. Echter, te veel keuze kan overweldigend zijn. Het is dus belangrijk om leerlingen te ondersteunen in hun keuzeproces, door de keuzes te beperken.
Erkenning van weerstand
Als leerlingen ergens tegenop zien of iets niet willen doen, kan het verleidelijk zijn om streng op te treden. Maar door naar hun zorgen te luisteren en deze te erkennen, zullen ze zich meer begrepen voelen.
Structuur en vertrouwen
Jongeren zijn nieuwsgierig en willen de wereld om hen heen verkennen. Maar om dit effectief te doen, hebben ze structuur en vertrouwen nodig. Met de juiste begeleiding voelen leerlingen zich capabel en zijn ze gemotiveerder. Docenten spelen hierin een cruciale rol en kunnen op drie specifieke manieren ondersteunen:
1. Bied structuur met autonomie
Door het stellen van duidelijke regels en grenzen in combinatie met het inhoudelijk begeleiden bij het leren, weten de leerlingen wat van hen verwacht wordt.
2. Pas de structuur aan per leerling
Niet iedereen is hetzelfde. Sommigen hebben misschien meer begeleiding nodig, terwijl anderen meer zelfstandigheid prefereren. Het is daarom essentieel om jouw ondersteuning af te stemmen op het individuele niveau en de behoefte. Dit kan je bijvoorbeeld doen door jouw leerlingen en studenten een stappenplan te geven, die ze mogen gebruiken bij hun opdrachten.
3. Toon vertrouwen en hoge verwachtingen
Geloof in de capaciteiten van je leerlingen. Door vertrouwen te tonen en hoge verwachtingen te stellen, stimuleer je hun geloof in eigen kunnen. Een eenvoudige opmerking als “Ik weet dat je dit kunt!” kan wonderen doen voor hun zelfvertrouwen en motivatie.
Gebruikte bronnen:
Geef een reactie