In de laatste dagen van 2020 publiceerde SEO Economisch Onderzoek samen met het Verwey-Jonker Instituut een interessant ‘achtergronddocument’. Een monitor die inzicht geeft in de arbeidsmarktsituatie na de 1e coronagolf eind juni 2020 van jongeren die in 2019 het onderwijs hebben verlaten.
Bijna 100.000 MBO-ers in 2019 klaar voor de arbeidsmarkt
Na het studiejaar 2018/2019 kwamen er een kleine 240 duizend jongeren van 16 tot 30 jaar op de Nederlandse arbeidsmarkt. Hiervan hebben 24 duizend jongeren een mbo-bbl diploma en 71 duizend een mbo-bol diploma. In totaal verlieten 42 duizend jongeren het bekostigd onderwijs zonder startkwalificatie. Het aandeel jongeren dat met een hbo- en wo-diploma de markt betreedt neemt al jaren licht toe.
Tot maart 2020 ging het (heel) goed
Voor de corona pandemie namen de baankansen van jongeren altijd toe in de maanden na uitstroom. Ook jongeren uit schooljaar 2018/2019 kwamen in de maanden na hun afstuderen goed terecht. De baankansen waren zelfs hoger dan de jaren ervoor, het ging immers goed met de Nederlandse economie.
Dat veranderde toen de coronacrisis in Nederland in maart 2020 toesloeg en de baankansen minder hard stegen, en in april 2020 zelfs daalden. In mei trad enig herstel in, maar onvoldoende om de klap van maart teniet te doen. Tijdens de versoepeling van de lockdown in juni 2020 nemen de baankansen van jongeren die na schooljaar 2018/2019 op de arbeidsmarkt kwamen relatief sterk toe. Maar ten opzichte van eerdere jaren hebben in juni 2020 ongeveer tienduizend minder jongeren een baan van minimaal drie dagen per week dan in juni 2019.
MBO BOL niveau 2 meeste impact
Uit het onderzoek blijkt dat jongeren met een mbo-bbl diploma en hbo- of wo-masterdiploma het minst last hebben van de coronacrisis. Hun baankansen nemen ten opzichte van jongeren uit eerdere schooljaren nauwelijks af. Ook voorafgaand aan de coronacrisis hadden zij al de beste baankansen.
Jongeren zonder startkwalificatie, jongeren met een mbo-bol-opleiding en uitvallers uit het hoger onderwijs zien hun baankansen sterker dalen. Vooral jongeren met een mbo-bol-opleiding op niveau 2 gaan er flink op achteruit.
Het verschil in baankansen tussen opleidingsniveaus neemt tijdens de eerste golf van de coronacrisis dus toe. Helaas is de inhaalslag die deze jongeren aan het maken waren daarmee (voorlopig) teniet gedaan.
Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek (2020)
Voorspelbare segmenten
Het zijn voornamelijk bol-2-opleidingen die sterk worden geraakt, waaronder dier, administratieve dienstverlening, detail- en groothandel, kantoorautomatisering en mediatechniek. Ook afgestudeerden met bol-3- en bol-4-opleidingen mediatechniek en mediavormgeving hebben flinke gevolgen ondervonden van de eerste lockdown.
Ook opleidingen die voor de corona uitbraak relatief goede baankansen boden zijn getroffen door de crisis. Dit zijn voornamelijk bol-3- en bol-4-opleidingen, waaronder vliegtuigtechniek, haarverzorging, werktuigbouwkunde, horeca, luchtvaart en ruimtelijke vormgeving.
Jongeren niet-westerse achtergrond harder getroffen
De verschillen in baankansen tussen jongeren met en zonder migratieachtergrond zijn groter in het mbo dan in het hoger onderwijs. Binnen het mbo zijn de verschillen in baankansen voor en tijdens de corona pandemie het grootst op mbo-bol niveau 2.
Omdat jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond relatief vaker een mbo-bol opleiding of geen startkwalificatie hebben, dalen hun baankansen tijdens de corona-crisis harder dan die van jongeren zonder een migratieachtergrond.
Jongens niet-westerse migratieachtergrond minder kansen dan meisjes
Binnen mbo-bol niveau 2 zijn de baankansen voor met name mannen met een niet-westerse migratieachtergrond verslechtert ten opzichte van de periode voor de corona-pandemie. De baankansen van mannen en vrouwen met een niet-westerse migratieachtergrond dalen tijdens de corona-crisis sowieso harder, waardoor de achterstand alleen nog maar groter wordt.
Ook bij mbo-bol niveau 3/4 en mbo-bbl-afgestudeerden wordt de achterstand van mannen met een migratieachtergrond tijdens de coronacrisis groter. De achterstand van vrouwen met een niet-westerse migratieachtergrond blijft ongeveer gelijk blijft.
Deze eerste monitor is onderdeel van een vierluik van monitors (elk half jaar een publicatie) waarin de impact van de coronacrisis op de overgang van het onderwijs naar de arbeidsmarkt in beeld wordt gebracht.
