Organisatieadviesbureau Turner deed samen met zestien onderwijsinstellingen onderzoek onder 5.000+ studenten, docenten en medewerkers om lessen te trekken uit de coronaperiode. Om antwoord te geven op de vraag die iedere onderwijsinstelling bezighoudt: wat leren we van deze unieke periode in het onderwijs? 2.430 studenten en 2.609 medewerkers deelden hun ervaringen tijdens de coronaperiode op het gebied van didactiek, wendbaarheid van de organisatie, de sociale functie van onderwijs en toetsing & roostering. Onderstaand is een samenvatting van het rapport. Wil je het hele rapport lezen? Download het dan hier.
Die eerste dagen en weken hebben instellingen vooral gewerkt aan de randvoorwaarden om onderwijs op afstand te kunnen volgen. De meeste onderwijsinstellingen hadden al een basisinfrastructuur voor online onderwijs in huis. Denk aan mogelijkheden zoals Office 365 en MS Teams voor videoconferenties, documenten delen en chatten. Snelle centrale ondersteuning en training. De instellingen hebben ook veel gedaan om docenten te helpen omschakelen naar online lesgeven. Alle instellingen geven aan aanvullende trainingen, begeleiding en ondersteuning te hebben ingericht op technisch vlak. Voor studenten was in veel gevallen technische ondersteuning beschikbaar in de vorm van een helpdesk voor de online tools. Ook werd gewerkt met video-instructies, FAQ’s, webinars en online trainingen om studenten thuis te helpen studeren. Met als invalshoek het indelen van je studiedag, de thuiswerkplek en het voorkomen van afleiding.
Praktijkonderwijs
Veel praktijkonderwijs kwam stil te liggen. Helaas is het niet gelukt om alle onderwijsvormen online door te laten gaan. Projectonderwijs, beroepspraktijkvorming en stages zijn grotendeels stilgelegd. 80% van de instellingen geeft aan dat praktijkonderwijs en projectonderwijs in de beginperiode nagenoeg volledig is gestopt.
Trots op slagkracht
De sprint naar online is goed gedaan, vinden medewerkers. 90% van de medewerkers vond de eigen organisatie (zeer) goed in staat om te veranderen. Studenten vinden online onderwijs geen onverdeeld succes. Online onderwijs heeft zeker voordelen voor studenten. Studenten van alle instellingen geven over het algemeen aan meer flexibiliteit door onderwijs op afstand te ervaren. Denk aan het volgen van uitleg en instructie op tijden dat het hen uitkomt en het terugspoelen en stopzetten van video’s. Bij 60% van de instellingen was dit het vaakst genoemde voordeel van 100% online onderwijs door studenten.
Interactieve werkvormen en roosters zijn lastig
In het algemeen werden project- en praktijkonderwijs en interactieve werkvormen tijdens lessen of (werk) colleges minder positief beoordeeld. Ook zijn bij de helft van de instellingen studenten negatief over de roosters: over onduidelijkheid van roosters, over de communicatie over roosters en over lessen die elkaar overlappen. Studenten geven ook aan structuur in roosters te missen. Daarnaast geven studenten aan dat ze het jammer vinden dat soms grote delen van het onderwijs zijn uitgevallen. En thuis leren gaat minder goed. Studenten konden over het algemeen onderwijs uit huis weliswaar goed volgen, maar ze hadden daarbij wel veel afleiding. Van huisgenoten, van familieleden en van de hitte in deze uitzonderlijk warme zomermaanden.
Docenten maken het verschil
De ervaring met onderwijs op afstand lijkt heel persoonlijk te zijn. Toch kunnen we bij nadere analyse een gemene deler herkennen: de docenten. Die blijken de doorslaggevende factor in de waardering van online onderwijs te zijn. Studenten die aangeven ontevreden te zijn over onderwijs op afstand, geven namelijk ook aan zich (veel) minder dan voor corona gezien en gehoord te voelen door hun docenten
Docenten zien positieve kanten van online, maar het kost hen tijd – veel tijd. Docenten zijn de afgelopen periode gegroeid op online vlak. Zij ervaren een aantal digitale onderwijsvormen als echte meerwaarde bovenop regulier onderwijs. Denk aan online uitleg en instructie, wat vaak beter aansluit bij de leerstijl en behoeften van studenten. Daarnaast zijn docenten over het algemeen ontevreden over het voorbereiden en verzorgen van de interactieve werkvormen en praktijkonderwijs. Dit kan komen door de complexere interacties die bij dergelijke werk- en onderwijsvormen tot stand moeten komen. Hoe vervang je de werkplaats of de opleidingskeuken? En hoe komen leerling-kappers aan modellen?
Online onderwijs is geen onverdeeld succes onder studenten en docenten, zoveel is duidelijk. Toch hebben ze ook aan de positieve kanten van online en online onderwijs geroken. Terug naar het oude lijkt niet wenselijk, maar 100% online ook niet. Hoe dan wel?
De toekomst is blended
Turner vroeg docenten om hun visie op de toekomst na de coronaperiode. Net als studenten, zien ook docenten kansen om online ook in de toekomst in te blijven zetten. Ook herkennen zij nadelen van online onderwijs, die op de langere termijn om aandacht vragen.
Docenten gaven aan dat onderwijs op afstand de drempel voor deelname aan onderwijs kan verlagen, door het verminderen van reistijd en hogere flexibiliteit. Zij zien ook dat online voor sommige onderwijsvormen heel goed werkt. Met name voor hoorcolleges en instructies, omdat studenten video’s op een gewenst tijdstip kunnen (her)bekijken, pauzeren en terugspoelen. Docenten zien ook kansen om efficiënter te werken doordat online lesmateriaal makkelijk hergebruikt kan worden.
Docenten geven aan dat onderwijs op afstand het moeilijker maakt om te identificeren welke studenten extra aandacht nodig hebben en om die aandacht vervolgens te geven. Daarnaast merken zij dat onderwijs op afstand voorbereiden en verzorgen (veel) meer tijd kost dan het voorbereiden en verzorgen van reguliere lessen.
We zien dus dat volledig online onderwijs niet wenselijk is. Ondanks de initiatieven die instellingen hebben georganiseerd om het sociaal welzijn van studenten te bewaken en de persoonlijke ontwikkeling te bevorderen, missen studenten het contact met elkaar en met docenten. Het gebouw en/of de campus als ontmoetingsplaats blijkt simpelweg niet te vervangen door een digitale omgeving.
Bovenstaand is een samenvatting van het rapport uitgegeven door organisatieadviesbureau Turner. Wil je het hele rapport lezen? Download het dan hier.
